نماز جماعت

نماز جماعت بررسی ابعاد عبادی, تربیتی, اجتماعی آن از منظر زائران پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموده اند: هر کس به منظور برپاداشتن نماز جماعت به مسجد برود, در هر گامی که در این راه بر می دارد, هفتاد هزار ثواب به دست می آورد. بی شک نماز جماعت به انسان نظم و انضباط اجتماعی می آموزد و فرصت مناسبی برای راهنمائی, ارشاد و کسب معرفت دینی است. در این حال گروهها و توده های مختلف نماز گزاران هنگامی که در کنار هم برای اقامه نماز جماعت می ایستند, نوعی حالت برابری و نبود نظام طبقاتی را تجربه می کنند و این امر باعث تقویت دوستی و مهر و محبت میان مردم می شود. احادیث بسیاری از معصومین در مورد اهمیت نماز جماعت نقل شده است و از آن جمله این روایات اینکه امام باقر (ع) فرموده اند: (هر کس عامدانه و بدون علت نماز جماعت را ترک کند و از جمع مسلمانان دوری گزیند, هیچ نمازی از او پذیرفته نمی شود) زراره از امام صادق (ع) در این مورد که برخی مردم روایت می کنند برپایی یک نماز جماعت برتر از25 نماز فرادی است سئوال کرد, امام فرمود: (آری آنها درست می گویند.) تردیدی نیست که نماز جماعت باعث می شود انسان به نظم و انضباط اجتماعی عادت کند و اگر نمازگزار نمازش را پیوسته به جماعت ادا کند نماز فرادایش را نیز با نظم و انضباط بیشتری به جا می آورد. افزون بر این, نماز جماعت فرصت مناسبی برای هدایت و راهنمایی و انتقال معارف دینی است و نمازگزاران با حضوردر صفوف نماز جماعت, می توانند از خطبه ها و موعظه های دینی بهره برده, پرسش های علمی و دینی خود را مطرح کنند و از امام جماعت پاسخ مناسب دریافت نمایند. تقویت مبانی معنویت یکی از زائران حرم حسینی در گفت و گو با ما بر این موضوع باورمند بود که وقتی مسلمانان در مسجد حضور می یابند و همگی با هم نماز را بر پا می دارند, اصل توجه به معنویت در هر یک از آنها تقویت می شود زیرا طبیعت انسان این گونه است آنگاه که شمار زیادی از مردم را می بیند که مراسم ویژه ای را انجام می دهند, خود به خود این انگیزه در او ایجاد می شود که او هم آنچه دیگران انجام می دهند را انجام دهد. این زائر در ادامه اظهار داشت: اقدام جمعی ارزش خاصی دارد و بر مردم تأثیر می گذارد و از آنجا که نماز جماعت در امتداد انجام واجبات و تکالیف شرعی است و یکی از مظاهر دینداری به شمار می آید, تقویت آن باعث تقویت توجه مردم به معنویت می شود. امام رضا (ع) در این مورد می فرماید: تنها به این دلیل برپایی نماز به جماعت توصیه شده است که اخلاص و توحید و اسلام و پرستش خداوند آشکارا و پیدا باشد زیرا همین آشکارا بودن آن, خود حجتی برای اهل شرق و غرب است. قطعا نماز جماعت باعث تقویت ارتباط بندگان با خداوند می شود. به گمان زائر دیگری نمازگزار هنگامی که برای ادای نماز جماعت به مسجد می آید, هدف او در درجه نخست عبادت مخلصانه به درگاه خداوند سبحان است, سپس او این نماز را به صورت جماعت ادا می کند و این خود مؤید این نکته است که نماز دو جنبه دارد: یکی, بعد عبادی که به ارتباط با خداوند عظیم الشأن باز می گردد, و دیگر, بعد اجتماعی که شکل دهنده رابطه افراد با هم در جامعه است. تقویت مناسبات اجتماعی یکی دیگر از زائرین مرقد مطهر می گوید: هنگام برپایی مراسم نماز جماعت, مومنان با هم دیدار می کنند و با یکدیگر بیشتر آشنا می شوند و این ملاقات ها فرصت خوبی برای تبادل خبر و اطلاعات و اظهار نظر درباره مسائل مختلف جامعه و از جمله مسائل اجتماعی است. هنگامی که نمازگزاران پشت سر امام جماعت کنار هم کتف به کتف به صف می ایستند, بر این نکته تأکید می شود که همگان در برابر خداوند با یکدیگر برابرند و در پیشگاه احدیت چیزی به عنوان اختلاف طبقاتی موضوعیت ندارد و این خود باعث ایجاد و تقویت مضاعف دوستی و محبت بیشتر میان نمازگزاران می شود. تمرین نظم و انضباط به نظر یکی دیگر از زائران, نماز جماعت انسان را به سوی ساماندهی و بهینه سازی فعالیتهای فردی و جمعی در جامعه سوق می دهد. اگر انسان خود را ملزم کند که پیوسته نمازش را به جماعت بخواند, اندک اندک قادر خواهد بود نماز را به هنگام و در وقت فضیلت آن برپا دارد, حال آن که در نماز فرادی انسان ملزم نیست چه زمانی نمازش را بخواند. وی در ادامه افزود: نماز جماعت باعث می شود انسان به نظم و تنظیم کارها خو بگیرد زیرا نمازگزاران پس از امام جماعت تکبیرة الاحرام می گویند و تمامی ذکرهای نماز را پس از امام ادا می نمایند تا زمانی که نماز به پایان می رسد تا آن زمان تمامی حرکت های اقتدا کنندگان حساب شده, به موقع و همراه خیل نمازگزاران است. راهیابی به آگاهی های دینی از منظر زائر دیگری که به کربلا آمده است, نماز جماعت فواید آشکار و پنهان فراوانی دارد و از آن جمله این که نماز جماعت فرصت بسیار مناسب و خوبی برای راهنمایی و ارشاد و کسب معرفت و آگاهی های دینی فراهم می کند زیرا نمازگزاران با حضور در آیین نماز جماعت, می توانند از خطبه ها و موعظه های دینی بهره برده و اگر امام جماعت از توان علمی و فقهی مناسبی برخوردار باشد می توانند سوالات دینی در حوزه های اعتقادی, احکام و شرع را نیز از او بپرسند. فراخوان همگانی به نماز جماعت یکی دیگر از زائران درباره راهکارهای ترغیب مردم به برپایی نماز جماعت می گوید: جامعه برای تشویق مردم به ادای نماز به صورت دستجمعی, نیازبه تبلیغات و اطلاع رسانی گسترده ای دارد تا مردم نسبت به این مسئله آگاه شوند و حقایق و فضیلت های آن را دریابند. به عنوان مثال, باید جزوه ها, کتاب ها, مقالات, کلیپ ها وفیلم های مستند و نمایشی زیادی در مورد فضیت نماز جماعت تهیه شود و متخصصان باید ابزارها و شیوه های مختلفی را برای تشویق مردم به این امر در نظر گیرند. اگر در هر مسجدی یک کار گروه و کمیته ای برای تبلیغات و اطلاع رسانی در مورد نماز جماعت تشکیل شود و از روش های نو و تأثیر گزار برای جذب مردم به نماز جماعت استفاده شود بی گمان راه آورد و نتایج خوبی به دست می آید. باید به این باور برسیم که اگر روزی به دلایل موجهی از رفتن به مسجد باز ماندیم, نماز را با اهل بیت خود در خانه اقامه کنیم. در مواقعی که با دوستان خود به کوه و جنگل و تفریحات سالم دیگر نیز می رویم فراموش نکنیم که می توان نماز را به جماعت بپا داشت. این زائر در پایان می گوید هر کس باید خویشان و دوستان خود را تشویق به اقامه نماز جماعت کند و هیچ گاه از این دعوت خسته نشود زیرا آن که مردم را به کار نیک دعوت می کند, مانند این است که خود او نیز این کار نیک را انجام می دهد, جدا از این, این کار یکی از مصادیق بارز امر به معروف و نهی از منکر به سوی خدا است. ناگفته های نماز جماعت حیدر مرتضی یکی از زوار حسینی و در زمره شهروندان کربلا می گوید: نماز جماعت رازهای ناشناخته فراوانی دارد. از زاویه ای در حقیقت حجت تمام کردن بر غیر مسلمانان برای آشنایی با اسلام و آموزه های آن است, چرا که در نتیجه نماز جماعت ارتباطاتی با دیگران برقرار می شود و از رهگذر این مراودات و مباحثات دینی و علمی می توانیم توجه دیگر مردمان را به دین پاکمان و سیره و سلوک و منش و بینش اسلامی مان جلب کنیم. ایشان در ادامه می افزاید: از جمله دلایلی که تأکید می کند نماز جماعت فضیلت های بی شماری دارد, این است که هر کس در انتظار برگزاری نماز جماعت باشد در حقیقت آن زمان انتظار نیز برایش در زمره فضایل و حسنات و جزء نماز محسوب شده و فرشتگان نیز برای او درخواست ثواب و بخشش کرده و خواهان رحمت بر او می شوند. پیامبر عظیم الشأن اسلام در اینباره می فرماید: زمانی که بنده در محل برگزاری نماز منتظر برگزاری نماز جماعت است آن زمان برای او مانند زمان نماز محسوب می شود و فرشتگان می گویند: (خدایا او را بیامرز و به او رحم کن), و این ادامه دارد تا زمانی که او از محل برگزاری نمازخارج شود.