سید احمد صافی نماینده مرجعیت دینی اعلی و امام جمعه کربلای معلی در خطبه دوم نماز جمعه که در صحن مطهر حسینی اقامه گردید به برخی از حقوقی که امام زین العابدین علیه السلام در رساله حقوق بدان اشاره نموده اند اشاره نمود.
امام جمعه كربلا اظهار داشت: خواهران وبرادران، ضروریست در این ماه پر فضیلت به برخی حقوق و واجباتی که متوجه ماست اشاره نمائیم. امام سجاد علیه السلام این حقوق را در رساله معروف به "رسالة حقوق" آورده اند و ما قصد داریم تا این حقوق را برای شما خوانده و یادآوری کنیم.
امام (علیه السلام) در حق مادر می فرمایند:
(فحقّ أُمِّك أن تعلم أنَّها حملتك حيث لا يحمل أحدٌ أحداً، وأطعمتك من ثمرة قلبها ما لا يُطْعِم أحدٌ أحداً، وأنَّها وقتك بسمعها وبصرها ويدها ورجلها وشعرها وبشرها وجميع جوارحها مستبشرةً بذلك فرحةً موبلة (أي كثيرةٌ عطاياها)، محتملةً لما فيه مكروهها وألمها وثقلها وغمّها، حتى دفعتها عنك يدُ القدرة وأخرجتك إلى الأرض فَرَضِيَتْ أن تشبع وتجوع –هي-، وتكسوك وتعرى، وترويك وتظمأ، وتظلّلك وتضحى، وتنعمك ببؤسها، وتلذّذك بالنوم بأَرِقهَا، وكان بطنها لك وعاءً، وَحِجْرها لك حواءً، وثديها لك سقاءً، ونفسها لك وقاءً، تباشر حرّ الدنيا وبردها لك دونك، فتشكرها على قدرِ ذلك ولا تقدر عليه إلّا بعون الله وتوفيقه)
حق مادر آنست که بدانی مادرت تو را آنگونه که هیچ کسی دیگری را حمل نمی کند حمل كرد و تو را از ثمره قلب خویش به گونه ای که هیچ کسی دیگری را اطعام نمی کند اطعام کرد. او تو را با همه اعضا و جوارح خود شادمانه و با همه احتمالاتی که بار تو برای او داشت مورد حمایت قرار داد تا آنکه پا به عرصه حیات نهادی. سیری را برای تو و گرسنگی را برای خود، پوشش را برای تو و برهنگی را برای خود، سیرابی را برای تو و تشنگی را برای خود و با هدف راحتی تو به جان خرید و برای خود پسندید. پذیرفت تا در آفتاب بنشيند تا تو در سايه او آرام استراحت كنی، ناراحتی را تحمل كند تا تو در نعمت و آسايش به زندگی ادامـه داده و رشد نمائی و در اثر نوازش او به خواب راحت و استراحت لذيذ دست يابی .
شكم او خانه تو و آغوش او گهواره تو و سينه او سيراب كننده تو و خود او حافظ و نگهدارنده تو بود، سردی و گرمی دنيا را تحمل می نمود تا تو در آسايش و ناز و نعمت زندگی كنی .
پس به اندازه ای که مادرت برای تو زحمت کشیده شكر گزار او باش و بدان نمی توانی قدر دان او باشی مگر به عنايت و توفيق خداوند متعال .
امام جمعه كربلا در سخنان خود خطای به نمازگزاران گفت: کسانی که مادرانشان در قید حیات هستند بایستی این فرصت را مغتنم شمارند.
امام زین العابدین علیه السلام همچنین به حق پدر اشاره فرموده اند.
امام سجاد (علیه السلام) در این خصوص می فرمایند:
(وأمّا حقّ أبيك فتعلم أنّه أصلُك، وأنّك فرعُه، وأنّك لولاه لم تكن، فمهما رأيت في نفسك مايعجبك فاعلم أنّ أباك أصلُ النعمة عليك فيه، واحمد الله واشكره على قدر ذلك
و اما حق پدرت اين است كه بدانى او ريشه (هستى) توست و تو شاخسار او هستی و اگر او نمى بود تو هم نبودى، پس هرگاه در خود چيزى ديدى كه پسنديدى بدان كه سرچشمه آن نعمت بر تو، پدرت باشد (و آن را از پدرت دارى) و خدا را بستاى و به همان اندازه شکر گذار او باش (ولا قوة الا بالله) (و نيرويى جز به خداوند نيست)
امام سجاد (علیه السلام) در ادامه به حق فرزند پرداخته می فرمایند:
(وأمّا حقّ ولدك فتعلم أنّه منك، ومضافٌ إليك، في عاجل الدنيا بخيره وشرّه، وأنّك مسؤولٌ عمّا وليته من حسن الأدب، والدلالة على ربّه، والمعونة له على طاعته فيك وفي نفسه، فمثاب على ذلك ومعاقبٌ على الإساءة اليه)
و اما حق فرزندت (اين است كه) بدانى او از توست و در اين جهان به نيک و بد خويش وابسته به توست و تو با پرورش خوب و رهنمايى او به راه پروردگارش و كمک به او در فرمانبردارى وى (هم) درباره خودت و (هم) در حق او مسؤول هستى و بر (اساس) اين مسؤوليت پاداش گرفته و كيفر می بينى.
در فراز دیگری از این رساله امام (علیه السلام) به حقوق برادر اشاره می فرمایند و می گویند:
وحقّ الأخ: (وأمّا حقّ أخيك فأن تعلم أنّه يدك التي تبسطها، وظهرك الذي تلتجئ إليه، وعزّك الذي تعتمد عليه، وقوّتك التي تصول بها، فلا تتّخذه سلاحاً على معصية الله، ولا عدّةً للظلم لخلق الله، ولا تدع نصرته على نفسه، ومعونته على عدوّه، والحؤول بينه وبين شياطينه، وتأدية النصيحة إليه، والإقبال عليه في الله، فإن انقاد لربّه، وأحسن الإجابة له، وإلّا فليكن الله آثر عندك، وأكرم عليك منه..)
و اما حق برادرت (اين است كه) بدانى او دست توست كه آن را (به كار) مى گشايى و پشت توست كه به او پناه مى برى و (مايه) غلبه توست كه به او اعتماد مى كنى و نيروى توست كه با آن هجوم می آورى. پس او را سلاح نافرمانى خدا و دست افزار تجاوز بر خلق خدا مگير.
از دیگر حقوق که امام سجاد به آن اشاره فرموده اند حقوق همسایگان است. ایشان در این باره می فرمایند:
أمّا حقّ الجار: (وأمّا حقّ الجار فحفظه غائبًا، وكرامته شاهدًا، ونصرته ومعونته في الحالين جميعًا، لا تتّبع له عورة، ولا تبحث له عن سوءة لتعرفها، فإن عرفتها منه عن غير إرادة منك ولا تكلّف، كنت لما علمت حصناً حصينًا، وستراً ستيرًا، لو بحثت الأسنّة ضميراً عنه لم تصل إليه لانطوائه عليه. ولا تسمّع عليه من حيث لا يعلم –أي لا تتجسّس-، ولا تسلمه عند شديدة، ولا تحسده عند نعمة، تقيل عثرته، وتغفر زلّته، ولا تدّخر حلمك عنه إذا جهل عليك، ولا تخرج أن تكون سلماً له، تردّ عنه لسان الشتيمة، وتبطل فيه كيد حامل النصيحة، وتعاشره معاشرةً كريمة، ولا حول ولا قوة إلّا بالله...)
و اما حق همسايه، حفظ احترام و کرامت او در حال حضور و غیبت اوست. عیبی از او را پیگیری نکن و بدی او را جستجو نکن، واگر به ناخودآگاه عیبی از او را آگاه شدی باید بر آنچه دانسته ای چون دژی استوار و پرده ای عیب پوشی نمایی.
همه ما همسایگانی داریم و بایستی حقوق ایشان را مراعات نمائیم.
اترك تعليق