انسان کامل و خلیفه اللهی مقام اختصاصی ائمه معصومین (صلوات الله علیهم)(4)

پذیرفتن نبوت پیامبراکرم و ولایت امیرالمومنین و ائمه اطهار توسط پیامبران و فرشتگان (علیهم السّلام)

در حدیث خلقت نوری پیامبر اکرم و حضرت امیرالمومنین و ائمه معصومین (صلوات الله علیهم) نور وجود مقدس رسول الله و حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) هزاران سال قبل از خلقت حضرت آدم (علیه السّلام) نقل شده است. بر اساس احادیث شیعی رسیده هیچ پیامبری به پیامبری برگزیده نشد مگر ولایت به نبوت حضرت محمد و ولایت حضرت امیرالمومنین و ائمه معصومین دیگر (صلوات الله علیهم) اقرار نموده است.

تمامی فرشتگان الهی نیز به ولایت به نبوت حضرت محمد و ولایت حضرت امیرالمومنین و ائمه معصومین دیگر (صلوات الله علیهم) اقرار نموده اند.

در این مجال با نگاهی به احادیث کتاب بصائر الدرجات في فضائل آل محمد (صلى الله عليهم) به ذکر احادیثی در مباحث ذکر شده می پردازیم:

شرط نبوت پیامبران (علیهم السّلام) پذیرفتن ولایت حضرت امیرالمومنین و ائمه اطهار (علیهم السّلام)

در احادیث رسیده از حضرات معصومین (علیهم السّلام) شرط برگزیده شدن ایشان به پیامبری اقرار به نبوت پیامبر خاتم حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) و پذیرفتن ولایت حضرت امیرالمومنین و ائمه اطهار (علیهم السّلام) ذکر شده است.

در حدیثی حضرت امام رضا (علیه السّلام) فرمودند: ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در همه کتب انبیای پیشین نوشته شده است و هیچ پیامبری مبعوث نشد مگر با پذیرفتن نبوت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) و ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام):

«حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ يَزِيدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ (ع) قَالَ: وَلَايَةُ عَلِيٍّ مَكْتُوبٌ‏ فِي جَمِيعِ صُحُفِ الْأَنْبِيَاءِ وَ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إِلَّا بِنُبُوَّةِ مُحَمَّدٍ وَ وَلَايَةِ وَصِيِّهِ عَلِيٍّ (ع).»(1)

«محمد بن فضیل گوید حضرت امام رضا (علیه السّلام) فرمودند: ولایت حضرت امیرالمومنین علی (علیه السّلام) در کتابهای انبیاء نوشته شده است و خداوند هرگز پیامبری را مبعوث نکرد مگر [با اقرار] به نبوت محمد و وصی او علی (صلوات الله علیهما.)»(2)

 

هم در کتاب کافی و هم در کتاب بصائر الدرجات از حضرت امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است که مگر با اقرار به برتری ائمه اطهار (صلوات الله علیهم) هیچ رسولی برای رسالت برگزیده نشد:

«حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ:‏ مَا مِنْ نَبِيٍّ نُبِّئَ وَ لَا مِنْ رَسُولٍ أُرْسِلَ إِلَّا بِوَلَايَتِنَا وَ بِفَضْلِنَا عَمَّنْ‏ سِوَانَا.»(3)

«ابوبصیر گوید از حضرت امام صادق (علیه السّلام) شنیدم که فرمودند: هیچ پیامبری به مقام پیامبری نرسید و هیچ رسولی به سوی مردم فرستاده نشد مگر با (اقرار به) ولایت و برتری ما بر دیگران.»(4)

حضرت امام باقر (علیه السّلام) فرموده اند که خداوند میثاق و پیمان انبیاء را به ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) أخذ نموده است:

«حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي زَكَرِيَّا بْنِ عَمْرٍو الزَّيَّاتِ قَالَ سَمِعْتُ مِنْ أَبِي وَ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ يَرْوِيهِ عَنْ فَيْضِ بْنِ أَبِي شَيْبَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (ع) يَقُولُ:‏ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَخَذَ مِيثَاقَ النَّبِيِّينَ عَلَى وَلَايَةِ عَلِيٍّ وَ أَخَذَ عَهْدَ النَّبِيِّينَ بِوَلَايَةِ عَلِيٍّ (ع).» (5)

«محمد بن مسلم گوید شنیدم حضرت امام باقر (علیه السّلام) فرمودند: به راستی که خداوند میثاق پیامبران را بر ولایت حضرت امیرالمومنین علی (علیه السّلام) و پیمان پیامبران را به ولایت حضرت امیرالمومنین علی (علیه السّلام) گرفت.»(6)

 

حذیفه از حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می کند که حضرت فرمودند در عالم مجردات با عرضه ولایت من و اهل بیتم بر پیامبران و پذیرش آن و اقرار به آن پیامبری هر یک از پیامبران تکمیل شد:

«حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ أُسَيْدٍ الْغَفَّارِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص):‏ مَا تَكَامَلَتِ النُّبُوَّةُ لِنَبِيٍّ فِي الْأَظِلَّةِ حَتَّى عُرِضَتْ عَلَيْهِ وَلَايَتِي وَ وَلَايَةُ أَهْلِ بَيْتِي وَ مَثُلُوا لَهُ فَأَقَرُّوا بِطَاعَتِهِمْ وَ وَلَايَتِهِمْ.»(7)

«حذیفه گوید رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: در عالم مجردات پیامبریِ هیچ پیامبری تکمیل نشد مگر اینکه ولایت من و ولایت اهل بیتم بر او عرضه شد و تمثال اهل بیتم برای آن پیامبر مجسم شد پس اقرار به طاعت و ولایت آنها نمودند.»(8)

 

در اصول کافی حدیثی نقل شده است که هیچ پیامبری مبعوث نشد مگر به نبوت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) و وصایت حضرت امیرالمومنین علی (علیه السّلام) اقرار نمود و ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در کتب آسمانی همه پیامبران نوشته شده است:

«محمد عن أحمد بن محمد عن ابن محبوب عن محمد بن الفضيل عن أبي الحسن (ع) قال: ولاية علي (ع) مكتوبة في جميع صحف الأنبياء و لن يبعث الله رسولا إلا بنبوة محمد (ص) و وصيه علي (ع).» (9)

«از محمد بن فضيل از ابوالحسن (علیه السّلام) فرمودند: ولايت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در همه صحف پيغمبران نوشته است و خدا هيچ پيغمبرى مبعوث نكرده مگر با عقيده به نبوت محمد (صلی الله علیه و آله) و امامت على (علیه السّلام).»(10)

در کتاب الکافی حدیثی از حضرت امام باقر (علیه السّلام) درباره اخذ پیمان نبوت و امامت حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله) و حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) تقدم آفرینش ارواح شیعیان قبل آفرینش بدنهایشان ذکر شده است:

«محمد بن يحيى عن أحمد بن محمد عن ابن محبوب عن ابن رئاب عن‏ بكير بن أعين قال كان أبو جعفر (ع) يقول:‏ إن الله أخذ ميثاق شيعتنا بالولاية لنا و هم ذر يوم أخذ الميثاق على الذر بالإقرار له بالربوبية و لمحمد (ص) بالنبوة و عرض الله جل و عز على محمد (ص) أمته في الطين و هم أظلة و خلقهم من الطينة التي خلق منها آدم و خلق الله أرواح شيعتنا قبل أبدانهم بألفي عام و عرضهم عليه و عرفهم رسول الله (ص) و عرفهم عليا و نحن نعرفهم‏ في لحن القول‏.»(11)

«بكير بن اعين گفت حضرت امام باقر (علیه السّلام) بارها ‏فرمودند: به‏ راستى خدا پيمان شيعيان ما را به ولايت ما گرفته است در حالى كه ذر بودند. در روزى كه در آن روز پيمان بر ذرها گرفت براى اقرار به ربوبيت خود و به نبوت محمد (صلی الله علیه و آله) و خدا امت محمد (صلی الله علیه و آله) را بر آن حضرت عرضه كرد در عالم طينت و آنان سايه ‏اى بودند و آنها را از همان گل آفريد كه آدم (علیه السّلام) را از آن آفريد و خدا ارواح شيعیان ما را در دو هزار سال پيش از بدنهاى آنها آفريد و بر آن حضرت عرضه كرد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را به آنها شناسانيد حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) را به آنها شناسانيد و ما هم آنها را از سياق گفتار و گوشه و كنايه آن مى‏ شناسيم.»(12)

 

ملائکه آسمان پیروان ولایت ائمه معصومین (صلوات الله علیهم)

طبق حدیثی از حضرت امام باقر (علیه السّلام) هر صنفی از ملائکه در آسمان پیرو ولایت ائمه معصومین (صلوات الله علیهم) هستند.

«حدثنا أحمد بن محمد عن محمد بن إسماعيل بن بزيع و الحسين بن سعيد عن محمد بن الفضيل عن أبي الصباح الكناني عن أبي جعفر (ع) قال سمعته يقول:‏ والله إن في السماء لسبعين صنفا من الملائكة لو اجتمع عليهم أهل الأرض كلهم يحصون عدد كل صنف منهم ما أحصوهم و إنهم ليدينون بولايتنا.»(13)

«ابوصباح کنانی گوید شنیدم از حضرت امام باقر (علیه السّلام) که فرمودند: به خدا قسم در آسمان هفتاد صنف از ملائکه هستند که اگر تمام اهل زمین اجتماع کنند و شروع به شماره یک صنف از آنها نمایند؛ نمی توانند آنها را بشمارند و تمام این ملائکه پیرو ولایت ما هستند.»(14)

 

در کتاب بصائر الدرجات في فضائل آل محمد (صلى الله عليهم) حضرت امام باقر (علیه السّلام) فرموده اند که خداوند ملائکه مقرب، پیامبران مرسل و مومنین امتحان شده را برای امر ایشان انتخاب نموده است:

«حدثنا محمد بن الحسين عن محمد بن الهيثم عن أبيه عن أبي حمزة الثمالي عن أبي جعفر (ع) قال: قال لي يا أبا حمزة ألا ترى أنه اختار لأمرنا من الملائكة المقربين و من الأنبياء المرسلين و من المؤمنين الممتحنين.»(15)

«ابوحمزه ثمالی گوید حضرت امام باقر (علیه السّلام) به من فرمودند: ای اباحمزه، آیا نمی بینی که خداوند از میان ملائکه مقربین ایشان و از پیامبران؛ مرسلین و از میان مومنین؛ امتحان شدگان ایشان را برای امر و فرمان ما اختیار فرمود.»(16)

در بحارالانوار در حدیثی از حضرت امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است که ملائکه نیز چون بنی آدم هرگز نمی توانند به کنه معرفت شناخت آل محمد دست یابند:

« أحمد بن عمر عن عمر بن عبد العزيز عن الخيبري عن ابن ظبيان عن أبي عبد الله (ع) قال سمعنا يقول‏ ما حاورت‏ ملائكة الله تبارك و تعالى في دنوها منه إلا بالذي أنتم عليه و إن الملائكة ليصفون ما تصفون و يطلبون ما تطلبون و إن من الملائكة ملائكة يقولون إن قولنا في آل محمد الذي جعلتهم عليه‏.»(17)

« ابن ظبيان از حضرت امام صادق (عليه السّلام) نقل كرد كه فرمود ملائكه خدا سبب نزديكى و قرب آنها به خدا چيزى نشد مگر همين ولايتى كه شما داريد ملائكه آنچه را شما توصيف مي كنيد آنها نيز توصيف مي كنند و در جستجوى آنچه شما مي جوئيد هستند بعضى از ملائكه مى‏گويند سخن ما در باره آل محمد همان است كه شما بر آنيد (يعنى به كنه معرفت آنها نرسيده‏ ايم).»(18)

 

تفاسیری از آیات قرآن دال بر ولایت حضرت امیرالمومنین و ائمه اطهار (علیهم السّلام)

در تفسیر آیه نخستین سوره انشراح از قول حضرت امام صادق (علیه السّلام) معنا اینگونه هست که آیا ما سینه تو را به حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) گشاده نساختیم؟

«حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ جَمِيلٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ‏ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع):‏ فِي قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‏ «أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ‏» قَالَ فَقَالَ بِوَلَايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيٍّ (ع).»(19)

«حسن بن راشد گوید حضرت امام صادق (علیه السّلام) در تفسیر آیه شریفه «آیا ما سینه تو را گشاده نساختیم. (سوره مبارکه انشراح، آیه1)» فرمودند: یعنی به ولایت حضرت امیرالمومنین علی (علیه السّلام).»(20)

 

در تفسیر آیه 196 سوره مبارکه شعرا «وَ إِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ‏: آن در کتابهای پیشینیان نیز آمده است.» ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) ذکر شده است:

«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِي مُحَمَّدٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ (ع) أَخْبِرْنِي عَنِ الْوَلَايَةِ أَ نَزَلَ بِهَا جَبْرَئِيلُ مِنْ عِنْدِ رَبِّ الْعَالَمِينَ يَوْمَ الْغَدِيرِ فَقَالَ:‏ «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلى‏ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ بِلِسانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ وَ إِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ‏» قَالَ هِيَ الْوَلَايَةُ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ.»(21)

«ابومحمد حناط گوید به حضرت امام باقر (علیه السّلام) عرض کردم مرا خبر بده از ولایتی که جبرئیل روز غدیر خم از جانب خداوند نازل کرد که «جبرئیل قرآن را به زبان عربی واضح بر دل تو فرود آورد تا از بیم دهندگان باشی و توصیف آن در کتابهای پیشینیان نیز آمده است.(سوره مبارکه شعرا، آیه، 196 - 193)» حضرت فرمودند: آن [که توصیفش در کتب پیشینیان آمده] ولایت برای امیرمومنان است.»(22)

 

حضرت امام صادق (علیه السّلام) در تفسیر آیه 72 سوره مبارکه احزاب «الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ» را ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) ذکر نموده اند:

« حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ مِسْكِينٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع) قَالَ: إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ‏ «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولًا» قَالَ هِيَ وَلَايَةُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (ع).»(23)

«اسحاق بن عمار از شخصی نقل کرده که گوید حضرت امام صادق (علیه السّلام) در تفسیر آیه شریفه «ما امانت را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سربرتافتند و از آن هراسیدند اما انسان آن را بر دوش کشید، او بسیار ظالم و جاهل بود. (چون قدر این مقام عظیم را نشناخت و به خود ستم کرد.) (سوره مبارکه احزاب، آیه 72)» فرمود: آن امانت، ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) علی بن ابیطالب (علیه السّلام) است.»(24)

 

حضرت امام باقر (علیه السّلام) در تفسیر آیه نخستین سوره مبارکه نبأ فرموده اند که این آیه در شأن حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) نازل شده است و ولایت ایشان که بر امتهای پیشین نیز عرضه شده است و از قبول آن سرباز زدند.

«حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ وَ غَيْرِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ الشِّيعَةَ يَسْأَلُونَكَ عَنْ تَفْسِيرِ هَذِهِ الْآيَةِ «عَمَّ يَتَساءَلُونَ‏ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ»‏ قَالَ فَقَالَ ذَلِكَ الَّتِي إِنْ شِئْتُ أَخْبَرْتُهُمْ وَ إِنْ شِئْتُ لَمْ أُخْبِرْهُمْ قَالَ فَقَالَ لَكِنِّي أُخْبِرُكَ بِتَفْسِيرِهَا قَالَ فَقُلْتُ‏ «عَمَّ يَتَساءَلُونَ»‏ قَالَ فَقَالَ هِيَ فِي أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ (ع) قَالَ كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ يَقُولُ مَا لِلَّهِ آيَةٌ أَكْبَرُ مِنِّي وَ لَا لِلَّهِ مِنْ نَبَإٍ عَظِيمٍ أَعْظَمُ مِنِّي وَ لَقَدْ عُرِضَتْ وَلَايَتِي عَلَى الْأُمَمِ الْمَاضِيَةِ فَأَبَتْ أَنْ تَقْبَلَهَا قَالَ قُلْتُ لَهُ‏ «قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظِيمٌ أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ‏» قَالَ هُوَ وَ اللَّهِ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع).(25)

«ابوحمزه ثمالی گوید به حضرت امام باقر (علیه السّلام) عرض کردم: فدایت گردم شیعه از شما تفسیر این آیه را می پرسند: «از چه از یکدیگر می پرسند؟ از خبر بزرگی می پرسند.(سوره مبارکه نبأ، آیه 1)» فرمود: اختیار با من است اگر بخواهم به آنها می گویم و اگر نخواهم نمی گویم. آنگاه فرمودند: ولی من تفسیرش را برای تو می گویم.

عرض کردم: «از چه از یکدیگر می پرسند؟» فرمودند: این آیه درباره امیرالمومنین (علیه السّلام) است، آن حضرت (علیه السّلام) فرمودند: خدا را آیه ای بزرگتر از من نیست و خدا را خبری بزرگتر از من نیست، همانا ولایت من بر امتهای گذشته عرضه شد و از قبول آن ابا کردند.

راوی گوید عرض کردم: آیا او خبر بزرگ است که مردم از آن روی گردانند؟ حضرت فرمودند: به خدا قسم، خبر بزرگ حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) است.»(26)

 

مجازات سخت الهی برای امتناع کنندگان از ملائکه یا پیامبران از ولایت حضرت امیرالمومنین(علیه السّلام)

در کتاب بصائر الدرجات چند نمونه از مجازاتهای سخت الهی برای پیامبران و فرشتگانی که از ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) سرباز زدند؛ ذکر شده است که در اینجا به ذکر برخی از آنها می پردازیم:

در حدیثی در بصائر الدرجات از حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) نقل شده است آنچه سبب شد خداوند یونس را در شکم ماهی حبس نماید؛ نپذیرفتن ولایت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) از جهت توسل و طلب شفاعت ایشان بوده است:

«حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ مَعْرُوفٍ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ صَبَّاحٍ الْمُزَنِيِّ عَنِ الْحَرْثِ بْنِ‏ حَصِيرَةَ عَنْ حَبَّةَ الْعُرَنِيِّ قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع):‏ إِنَّ اللَّهَ عَرَضَ وَلَايَتِي عَلَى أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ عَلَى أَهْلِ الْأَرْضِ أَقَرَّ بِهَا مَنْ أَقَرَّ وَ أَنْكَرَهَا مَنْ أَنْكَرَ أَنْكَرَهَا يُونُسُ فَحَبَسَهُ اللَّهُ فِي بَطْنِ الْحُوتِ حَتَّى أَقَرَّ بِهَا.»(27)

«حَبّه عُرَنی گوید حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمودند: همانا خداوند ولایت مرا بر اهل آسمانها و اهل زمین عرضه کرد، بعضی به آن اقرار و بعضی انکار کردند، یونس منکر شد (یعنی به صورت تام قبول نکرد از جهت توسل و طلب شفاعت ایشان) خداوند او را در شکم ماهی زندانی کرد تا اقرار کرد.»(28)

 

از قول حضرت امام صادق (علیه السّلام) علت درهم شکستن بالهای فطرس نپذیرفتن ولايت حضرت امير المؤمنين (عليه السّلام) در هنگام عرضه آن بر ملائكه بود. در این مجال این حدیث ذکر می شود:

«حدثنا أحمد بن موسى عن محمد بن أحمد المعروف بغزال مولى حرب بن زياد البجلي عن محمد أبي جعفر الحمامي الكوفي عن الأزهر البطيخي عن أبي عبد الله (ع) قال: إن الله عرض ولاية أمير المؤمنين فقبلها الملائكة و أباها ملك يقال لها [له‏] فطرس فكسر الله جناحه فلما ولد الحسين بن علي (ع) بعث الله جبرئيل في سبعين ألف ملك إلى محمد (ص) يهنئهم بولادته فمر بفطرس فقال له فطرس يا جبرئيل إلى أين تذهب قال بعثني الله محمدا يهنئهم‏ بمولود ولد في هذه الليلة فقال له فطرس احملني معك و سل محمدا يدعو لي فقال له جبرئيل اركب جناحي فركب جناحه فأتى محمدا (ص) فدخل عليه و هنأه فقال له يا رسول الله (ص) إن فطرس بيني و بينه أخوة و سألني أن أسألك أن تدعو الله له أن يرد عليه جناحه فقال رسول الله ص لفطرس أ تفعل قال نعم فعرض عليه رسول الله (ص) ولاية أمير المؤمنين(ع) فقبلها فقال رسول الله (ص) شأنك بالمهد فتمسح به و تمرغ فيه قال فمضى فطرس فمشى‏ إلى مهد الحسين بن علي و رسول الله يدعو له قال قال رسول الله فنظرت إلى ريشه و إنه ليطلع و يجري منه الدم و يطول حتى لحق بجناحه الآخر و عرج مع جبرئيل إلى السماء و صار إلى موضعه.»(29)

ازهر بطيخى از حضرت صادق (عليه السّلام) نقل كرد كه فرمودند: خداوند ولايت حضرت امير المؤمنين (عليه السّلام) را بر ملائكه عرضه داشت، به جز ملكى به نام فطرس همه پذيرفتند. خداوند پر و بال او را شكست وقتى حضرت امام حسين بن على (علیه السّلام) متولد شد خداوند جبرئيل را با هفتاد هزار فرشته براى تهنيت به پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) از جهت ولادت حضرت امام حسين (علیه السّلام) فرستاد. جبرئيل از کنار فطرس گذشت. فطرس به او گفت: كجا ميروى؟ جواب داد خدا مرا به سوى محمد (صلی الله علیه و آله) فرستاده تا برای مولودى كه برايش اين شب متولد شده تهنيت بگويم. فطرس گفت: مرا هم با خود ببر و از آن حضرت بخواه تا برايم دعا كند. جبرئيل گفت: سوار بالم بشو. سوار بال او شد و خدمت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) رسيد و ايشان را تهنيت گفت و عرض كرد يا رسول الله بين من و فطرس برادرى است و از من درخواست كرده از شما بخواهم برايش دعا كنيد بال و پرش برگردد.

پيامبر اكرم به فطرس فرمود: مى ‏پذيرى؟ عرض كرد: آرى. پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) به او ولايت امير المؤمنين را عرضه داشت؛ پذيرفت. فرمود: اينك پناه به گهواره ببر. گهواره حسين را مسح کن و به آن تبرك بجو.

فطرس به جانب گهواره حضرت امام حسين (عليه السّلام) رفت پيامبر نيز برايش دعا مي كرد. پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: مي ديدم كه بال و پرش مي رويد و از آن خون جارى بود بزرگ شد تا چسبيد به بال ديگرش و عروج كرد با جبرئيل تا آسمان و به محل خود برگشت.(30)

پی نوشتها

(1) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد‏1، صفحه72

(2) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 221

(3) الكافي، جلد‏1، صفحه 437 - بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد‏1، صفحه74

(4) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 226

(5) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد ‏1، صفحه 73

(6) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 222

(7) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد ‏1، صفحه 73

(8) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 223

(9) الكافي، جلد1‏، صفحه 437

(10) أصول الكافي، جلد‏3، صفحه 247

(11 الكافي، جلد1‏، صفحه 438 – 437

(12) ) أصول الكافي، جلد‏3، صفحه 249 247 -

(13) بحار الأنوار، جلد‏26، صفحه 340 - بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 67

(14) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 210

(15) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد‏1، صفحه 68

(16) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 211

(17) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد ‏1، صفحه 73 – 72

(18) بخش امامت ( ترجمه جلد 23 تا 27بحار الأنوار)، جلد ‏4، صفحه 262

(19) بحار الأنوار، جلد‏26، صفحه 341

(20) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 222

(21)بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد‏1، صفحه 73

(22)ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 223

(23)بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد‏1، صفحه 76

(24)ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 229

(25)بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد ‏1، صفحه 77 – 76

(26) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 231

(27) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد ‏1، صفحه 76 75 –

(28) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 228

(29) بحار الأنوار، جلد ‏26، صفحه 341- 340 - بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد ‏1 ، صفحه 68

(30) بخش امامت ( ترجمه جلد 23 تا 27بحار الأنوار)، جلد ‏4، صفحه 262

 

منابع

-اصول الكافي، محمد بن يعقوب كلينى، ترجمه مصطفوى، 4جلد، علميه اسلاميه، تهران، چاپ اول، 1369 ش.

 -بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ دوم، 1403ق.

- بخش امامت (ترجمه جلد 23 تا 27بحار الأنوار)، جلد4، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، تهران، اسلاميه، چاپ: دوم، 1363ش.

- بصائر الدرجات في فضائل آل محمّد صلّى الله عليهم،‏ محمد بن حسن‏ صفار، محقق / مصحح: محسن بن عباسعلى‏ كوچه باغى، قم، مكتبة آية الله المرعشي النجفي‏، 1404 ق‏.

- ترجمه بصائر الدرجات في علوم آل محمد(ع)، ترجمه وتصحيح وتعليقه : عليرضا زكي زاده رناني، قم، وثوق، 1391

- الكافي، محمد بن يعقوب بن اسحاق كلينى، ‏محقق / مصحح: على اكبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، ‏دار الكتب الإسلامية، 1407 ق‏.

: فاطمه ابوحمزه