نیکی به خانواده

خانواده، نخستین کانون رشد و آرامش بشری است (سوره روم،آیه 21) که مراقبت از آن وظیفه سنگینی بشمار می رود و تلاش برای حفظ و حراست از آن و قرار گرفتن آن در راه خدا باعث سعادت و خوشبختی دنیا و آخرت است (سوره تحریم،آیه 6). قرآن و روایات برای خانواده اهمیت ویژه ای قائل شده و احکام وآداب فراوانی برای رشد وبالندگی آن مقرر کرده اند که افزون بر رعایت آن ها برای رفاه و آسایش و رشد و تعالی خانواده، باید از خدای سبحان نیز نجات و آسایش خانواده را بخواهد. حضرت ابراهیم (عليه السلام) وقتی به فرمان خداوند متعال خانواده خود را به مکه آورد، دست بدعا برداشت و عرض کرد: پروردگارا! من برخی از فرزندانم (اسماعیل و نسل او) را در سرزمین بی کشت و زرع، در کنار خانه محترم تو سکونت دادم، پروردگارا! تا نماز بپای دارند، پس دل های گروهی از مردم را به آنان گرایش ده و آنان را از میوه ها و محصولات روزی عطا فرما، باشد که شکر گذار باشند(سوره ابراهیم،آیه37) رسول گرامی اسلام (ص) می فرمایند: هر معروفی صدقه به شمار می آید و هر آنچه را که مومن برای خود و خانواده و همسرش هزینه کند و نیز هر آنچه با آن آبروی خود را حفظ کند برایش صدقه نوشته شود (مستدرک الوسائل،ج7،ص239) ودر جایی دیگر فرمود بهترین شما کسانی هستند که برای خانواده خود بهترین باشند و برای خانواده خودم بهترین شما هستم (الفقیه،ج 3،ص555) و در جایی دیگر فرمودند: کسی که به بازار رود وتحفه ای برای خانواده بخرد مانند کسی است که صدقه ای را بسوی نیازمندان می برد. (الامالی،صدوق،ص577) احسان و نیکی به خانواده باید به اندازه توانایی فرد باشد، بدین منظور امام رضا(ع) می فرمایند: صاحب نعمت باید برای خانواده گشایشی فراهم کند (الکافی،ج4،آیه71) هم غذا شدن با خانواده امام صادق(ع) می فرمایند: سزاوار نیست کسی غذایی را به خود اختصاص دهد و خانواده اش را در آن سهیم نسازد (تفسیر القمی،ج1،ص387) رسول خدا (ص) می فرمایند: یکی از نشانه های تواضع مرد، صرف غذا با خانواده است (مستدرک الوسائل،ج3،ص254) تقدم خانواده بر دیگران رسول گرامی اسلام (ص) می فرمایند: هر گاه خداوند متعال به شما خیری عطا کرد، ابتدا خود و خانواده را از آن بهره مند سازید (الجامع الصغیر،ج1،ص73) و در جایی دیگر فرمودند: از خانواده آغاز کنید و هر کسی که نزدیک تر است را مقدم بدارید (الکافی،ج5،ص67) توجه به خانواده در روز جمعه رسول خدا می فرمایند: خانواده خود را روز جمعه از میوه یا گوشتی بهره مند سازید تا با آمدن جمعه شادمان شوند (الکافی،ج6،ص299) پاداش نیکی به خانواده رسول گرامی اسلام (ص) به امیر المومنین(ع) می فرمایند: خدمت به خانواده، کفاره گناهان بزرگ، موجب فرونشاندن خشم الهی، مهریه حوریان بهشتی و موجب فزونی حسنات و درجات است. ای علی! به خانواده خدمت نمی کند مگر صدیق یا شهید یا مردی که خدا برایش خیر دنیا و آخرت را خواسته است (جامع الاخبار،ص103). پاداش غم خواری برای خانواده امیرمومنان علی(ع) می فرمایند: روزی بر رسول خدا (ص) وارد شدم ، ایشان فرمودند: ای علی! چگونه شب را صبح کرده ای؟ گفتم: در حالی که در دستانم چیزی جز آب نیست و من برای حسن و حسینم ناراحتم. فرمودند:ای علی! اندوه برای خانواده حجابی در برابر آتش جهنم است (جامع الاخبار،ص91). کیفر تباه کردن خانواده رسول خدا(ص) می فرمایند: برای هلاکت یک مرد همین بس است که خانواده خود را تباه سازد (دعائم الاسلام،ج2،ص193). کیفر بد اخلاقی با خانواده از رسول گرامی اسلام(ص) روایت شده که فرمودند: بدترین مردم مرد سختگیر بر خانواده است (الجامع الصغیر،ج 2،ص77) شخصی از حضرت رسول (ص) پرسید: ای رسول خدا! مراد از سخت گیری بر خانواده چیست؟ ایشان فرمودند: مرد هر وقت وارد خانه شد همسر و فرزندانش بترسند و بگریزند و هر گاه از خانه بیرون رفت احساس راحتی کنند(مجمع الزوائد،ج8،ص25).

گردآورنده : مسعود مردانشاهی