برخی از احکام روزه از نظر حضرت آیت الله سیستانی (مدّ ظلّه العالی)

پرسش: تا چه زمانی می توان نیت روزه کرد؟

پاسخ: اگر نیت روزه ماه رمضان را فراموش کند و تا قبل از ظهر متذکر شود نیت همان وقت کافی است ولی اگر بعد از ظهر متذکر شود بنابر احتیاط واجب کافی نیست بنابر این باید نیت روزه نماید و احتیاطا پس از ماه رمضان قضا کند. البته منظور از نیت گفتن کلامی نیست یا به قلب سپردن مطلبی نیست بلکه همین که در ضمیر ناخود آگاه او انگیزه روزه باشد کافی است حتی اگر تفصیلا متوجه نباشد.

پرسش: آیا برای نیت روزه ماه مبارک رمضان هر روز نیت کنیم؟

پاسخ: در مورد نیت روزه ماه رمضان لازم نیست هر شب نیت کند و تصمیم داشته باشد که فردا را روزه باشد بلکه کافی است قبل از ماه رمضان تصمیم بر روزه همه ماه را داشته باشد و در طول ماه در ضمیر ناخودآگاه او این تصمیم باشد به نحوی که اگر او را متوجه سازند به یاد می آورد که فردا را روزه است اما اگر به طور کلی روزه را فراموش کرده باشد یا نداند ماه رمضان است و نیت روزه را نداشته باشد پس اگر قبل از ظهر متوجه شود و نیت کند روزه اش صحیح است و اگر بعد از ظهر متوجه شود به احتیاط واجب باید روزه آن روز را ادامه دهد و بعدا قضا کند.

پرسش: با توجه به اولین مسأله در رساله در مورد روزه که باید مقداری قبل و مقداری قبل از اذان صبح و مغرب نباید کار مبطل روزه کرد تا یقین حاصل شود که تمام را روزه بوده ایم، این مقدار زمانی چقدر است؟ و با توجه به معین کردن وقت اذان به طور دقیق در ایران آیا لزومی دارد؟ و اگر شخصی ندانسته این زمان را رعایت نکند ولی یقین حاصل کرده باشد، حکم چیست؟

پاسخ: لازم نیست قبل از طلوع فجر امساک کند مگر اینکه یقین کند که اگر احتیاط نکند بعضی از روزها خوردن او بعد از فجر خواهد بود در این صورت از باب احتیاط لازم است قبل از فجر امساک کند و به هر حال در طرف فجر تا یقین به طلوع فجر حاصل نشده است امساک لازم نیست ولی در طرف مغرب تا یقین به دخول وقت حاصل نشده خوردن جایز نیست و معیار اذان یا تعیین وقت توسط تقویم نیست بلکه معیار در طرف مغرب از بین رفتن سرخی طرف مشرق است و این حکم در صورتی که علم به سقوط قرص باشد مبنی بر احتیاط است و نسبت به گذشته اگر یقین به خوردن در روز حاصل نشود حکم به صحت می شود.

پرسش: آیا با پنهان شدن قرص خورشید می توان افطار نمود و نماز مغرب را خواند؟

پاسخ: به احتیاط واجب تا از بین رفتن حمره مشرقیه (سرخی طرف مشرق) صبر کند.

پرسش: مسواک زدن بعد از اذان صبح با خمیر دندانهای موجود چه حکمی دارد؟

پاسخ: مسواک زدن در ماه رمضان مفطر نیست اگر روزه دار ذرات خمیر دندان را که با آب دهان مخلوط شده فرو ندهد و مقدار کمی که در آب دهان از بین می رود به روزه ضرر نمی رساند.

پرسش: آیا مریض می تواند روزه بگیرد؟

پاسخ: روزه بیمار در صورتی که ضرر داشته باشد (چه موجب شود بیماری زیاد شود یا مدت درمان را طولانی کند یا درد را تشدید نماید) صحیح نیست البته در همه آنها باید ضرر به مقداری باشد که معمولا قابل تحمل نیست و فرقی نیست بین اینکه یقین به ضرر داشته باشد یا گمان به آن بلکه حتی اگر احتمال ضرر بدهد (البته این احتمال باید به نحوی باشد که موجب ترس شود و این ترس ِ ضرر بر اساس موجبات عقلایی باشد مانند تشخیص پزشک یا تجربه یا غیر آن)، و بیمار باید بعد از بهبودی آن روز را قضا کند و کفاره بر او واجب نیست اما اگر بیماری تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشت قضا از او ساقط می گردد و باید برای هر یک روز ۷۵۰ گرم نان یا ماکارونی یا گندم و امثال آن را به یک فقیر فدیه بدهد و همچنین صحیح نیست روزه از انسان سالمی که ترس بروز بیماری را داشته باشد چه رسد به این که یقین به بروز بیماری داشته باشد.

و اما بیماری که روزه برای او ضرر ندارد باید روزه بگیرد و روزه اش صحیح است.

پرسش: هر کسی که مریض باشد و چند سال پی درپی نتواند روزه را بگیرد در صورتی که خوب شود چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر تا ماه رمضان بعدی خوب نشده باشد قضا ندارد و فقط برای هر یک روز ۷۵۰گرم گندم به فقیر صدقه بدهد.

پرسش: حکم استفاده از اسپری آسم برای فرد روزه دار چیست؟ (استفاده طبق دستور پزشک است.)

پاسخ: اگر گازی باشد که وارد ریه می شود مبطل نیست و اگر موادی از آن وارد معده می شود مبطل روزه است.

پرسش: حکم قضای روزه هایی که عمدا گرفته نشده چیست؟

پاسخ: باید روزه هایی را که نگرفتید قضا کنید و اگر کسی روزه ماه رمضان را به مبطلات روزه باطل کند در صورتی که بداند آن کار روزه را باطل می کند اضافه بر قضا کفاره هم بر او واجب می‏شود و همچنین -بنا بر احتیاط واجب- نسبت به کسی که جاهل به حکم است ولی در جهل خود معذور نیست و مطمئن هم نیست یعنی احتمال می دهد که مبطل باشد.

و اما کسی که مساله را نمی داند و در جهل خود معذور است یا مطمئن است که آن کار روزه را باطل نمی کند کفاره بر او نیست ولی اگر می داند مبطل است و نمی داند کفاره دارد باید کفاره بدهد.

و در کفاره افطار روزه ماه رمضان، کافی است به شصت فقیر غذا بدهد به هر کدام ۷۵۰ گرم گندم یا آرد یا نان و مانند آنها. و اگر می دانست که باید قضا کند و قضای آن را یک سال به تأخیر انداخت تا ماه رمضان بعد برسد باید بابت هر روز علاوه بر قضا ۷۵۰ گرم گندم، آرد یا نان را به یک فقیر بدهد و اگر بیش از یک سال تأخیر بیاندازد کفاره تکرار نمی شود و نسبت به قضا اگر در مقدار فوت شده شک دارید مقدار متیقن یعنی کمتر کافی است.

پرسش: کسی که روزه قضا دارد می تواند به نیابت از میت روزه بگیرد؟

پاسخ: اگر می داند که میت قضای حتمی روزه دارد بله می تواند.

پرسش: زن باردار آیا می تواند روزه بگیرد در صورتی که دکتر به آن گفته ضرر دارد؟

پاسخ: زنى که زایمان او نزدیک است (ماههای هشت و نه) و روزه براى خودش یا حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست ولی باید بعدا آن را قضا کند و براى هر روز یک مُد طعام (۷۵۰ گرم نان یا ماکارونی یا آرد) بابت کفاره به فقیر دهد.

و اما زنى که در ماه های آخر بارداری نباشد (از ماه اول تا آخر ماه هفتم) اگر روزه برای او یا حملش ضرر داشته باشد یا اینکه سبب افتادن وی در مشقتی که معمولا قابل تحمل نیست گردد روزه بر او واجب نیست و باید قضا نماید و کفاره ندارد.

پرسش: روزه ‌هایی که از زمان بارداری تا پایان شیردهی قضا دارم را چگونه باید ادا نمایم؟ آیا در صورت ناتوانی جسمی باید همه آنها را بگیرم؟

پاسخ: مقداری را که توانایی دارید باید قضا کنید.

پرسش: کسی در ماه رمضان توانایی روزه ندارد و ضعف بر او غالب می شود یا به خاطر سن کم او یا ضعف بر او غالب می شود آیا می تواند روزه نگیرد؟

پاسخ: ضعف به تنهایی مجوز روزه خواری نیست هرچند شدید باشد مگر این که موجب مشقت باشد.(سختی زیاد که معمولا قابل تحمل نباشد.) که در این صورت خوردن یا آشامیدن (فقط) به مقدار ضرورت جایز است ولی به احتیاط واجب بقیه روز را امساک نماید و باید بعد از ماه مبارک رمضان قضا نماید و کفاره بر او واجب نیست.

برگرفته از سایت رسمی حضرت آیت الله سیستانی (مدّ ظله العالی)

/https://www.sistani.org/persian