استفتای صادر شده از دفتر مرجعیت عالی حضرت آیت الله سیستانی (مدّ ظلّه العالی) درباره حکم روزه رمضان با وجود شیوع کرونا

دفتر مرجعیت عالی امروز شنبه 17 شعبان المعظم 1441 هجری برابر 23 فروردین ماه 1399 به سئوالی درخصوص حکم روزه رمضان با وجود شیوع بیماری کرونا در جهان استفتایی را صادر نمود. سئوال و استفا به شرح ذیل است: بسم الله الرّحمن الرّحیم دفتر مرجعیت عالی حضرت آیت الله سید علی سیستانی (مدّ ظله العالی) سلام علیکم و رحمه الله و برکاته در آستانه فرا رسیدن ماه مبارک رمضان همچنان شاهد شیوع ویروس کرونا در مناطق مختلف جهان هستیم و پزشکان برای کاستن از احتمال ابتلاء به این ویروس، نوشیدن آب در دوره‌ های زمانی نزدیک به هم را توصیه می ‌کنند زیرا کمبود آب در بدن موجب کاهش توان دفاعی بدن می ‌شود و در صورت خشک بودن حلق و ورود ویروس به آن، امکان انتقال ویروس مذکور به دستگاه تنفسی نیز وجود دارد، اما نوشیدن آب باعث انتقال ویروس به معده می شود و به از بین بردن آن کمک می کند، بدین ترتیب آیا فریضه روزه در سال جاری بر مسلمانان ساقط می ‌گردد؟ پاسخ: بسم الله الرّحمن الرّحیم وجوب روزه ماه مبارک رمضان یک تکلیف فردی است و هرکس که شرایط وجوب آن را داشته باشد باید فارغ از اینکه برای دیگران واجب باشد یا خیر روزه بگیرد. اگر ماه مبارک رمضان فرارسد و فرد مسلمان بیم آن داشته باشد که روزه گرفتن ولو با اتخاذ همه تدابیر احتیاطی باعث ابتلایش به کرونا می شود وجوب روزه هر روزی که بیم آن دارد که در صورت روزه گرفتن به این بیماری مبتلا شود از او ساقط می گردد. اما اگر بتواند درجه احتمال ابتلا به بیماری را کم کند تا حدی که از نظر عقلاء احتمال ابتلاء دیگر حائز اهمیّت نباشد از طریق ماندن در خانه و عدم مراوده با دیگران، استفاده از ماسک و دستکشهای پزشکی و با ضدعفونی مکرر و نظیر آن – و رعایت این موارد سبب مشقت بسیار و غیرقابل تحمل نگردد؛ وجوب روزه از او ساقط نمی شود. اما درباره آنچه گفته شد که پزشکان نوشیدن مکرر آب را در فاصله زمانی نزدیک به هم جهت جلوگیری از کمبود آب بدن و خشکی حلق توصیه می کنند – به این دلیل که احتمال ابتلای به ویروس کرونا را برطرف می کند – این امر مانع وجوب روزه نمی شود غیر از کسانی که در صورت روزه گرفتن، بیم ابتلای به بیماری وجود داشته باشد و هیچ راهی برای کاهش احتمال آن هم وجود نداشته باشد ولو با ماندن در منزل و اتخاذ سایر راههای احتیاطی و اما غیر از آن چاره‌ ای نیست مگر اینکه روزه گرفته شود. البته چه بسا بتوان با مصرف سبزیجات و میوه های سرشار از آب پیش از اذان کمبود آب بدن ناشی از روزه داری را جبران کرد. همچنین می توان با جویدن آدامس بدون قند جلوی خشکی حلق را گرفت- البته به شرطی که ذرات آن در دهان جدا نشده وارد حلق نشود_ بنابراین جویدن آدامس باعث افزایش ترشح بزاق دهان می شود و مانعی از آن در صورت روزه داری وجود ندارد. بنابراین کسانی که می‌توانند کار خود را در ماه رمضان رها کرده و در منزل باقی بمانند و از ابتلا به بیماری مذکور در امان باشند وجوب روزه از آنان ساقط نمی‌شود اما افرادی که نمی‌توانند کار خود را رها کنند- بنا به هر دلیلی- و از ابتلا به ویروس در صورت ترک نوشیدن آب در بازه‌ های زمانی در روز بیم دارند و نمی ‌توانند اقدامات دیگری را برای در امان ماندن از ابتلا به کرونا اتخاذ کنند روزه بر آنان واجب نیست. هر چند مجاز به روزه ‌خواری در ملا عام هم نیستند. بدیهی است که روزه ماه رمضان از مهمترین فرایض شرعی است و تنها در صورت وجود عذر واقعی ترک روزه جایز است و هر فردی به وضعیت خود آگاهتر است که آیا عذر واقعی برای ترک روزه دارد یا خیر. والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته 17 شعبان المعظم /1441 ق. مكتب السيد السيستاني (دام ظله)/النجف الأشرف

پیوست ها