از سخنان امیر المومنین علیه السلام این است که: ( هیچ ثروتی همانند عقل، هیچ فقری چون نادانی، هیچ میراثی همچون ادب و هیچ پشتوانه ای مانند مشورت نیست). برادران از شما می خواهم به این حدیث شریف و سخن جامع که ویژگی همیشگی سخنان امام علیه السلام در تشخیص برخی بیماری ها و نیز برخی درمان هاست، توجه کنید. توجه کنید اکنون در تمامی جوامع مشکلاتی وجود دارند، زمانی که برخی از مشکلات را بررسی می کنیم ، می بینید که علل بروز آنها دلایلی بی اهمیت هستند، پیشتر خدمت شما مطلبی را عرض کردیم، اینکه هر کاری واکنشی را در مقابل دارد، من فقط از قوانین فیزیک صحبت نمی کنم و حتی منظورم کنش ها در مسائل اجتماعی است، ساختارهای وضعی و سنت های الهی محدودیت هایی تعیین کرده و گفتند این حد توست و تو نمی توانی از آن فراتر بروی، و اگر من از حد و حدود فراتر بروم، باید تاوان این کار را تحمل کنم و این اقدام غیر قانونی و نامشروع است زیرا من از حدود فراتر رفتم، فلانی سختی و زحمت کشیده و مالی را به دست آورده و آن را جایی قرار داده، زمانی که من میایم و آن را بر می دارم، قانون اجازه نمی دهد و می گوید این تجاوز به حقوق دیگری است، آن ثروت مال او و نتیجه تلاش هایش است و تو حقی در آن نداری، پس من مجازات می شوم. مشکل اینست که خداوند تعالی در ما ترازویی را به ودیعه گذاشته تا اینگونه اقدامات را کنترل کنیم، پیش از شارع مقدس و ساختارها عقل ما قرار دارد، هر انسانی در زندگی اش می داند که کدام کار را باید انجام دهد و کدام را نباید انجام دهد، هیچ کدام از ما در این مورد مستثنی نیستیم. مشکل جو عمومی است که باعث می شود انسان حرکت کند در حالی که در درونش به این اقدام اعتقادی ندارد یا تعارف می کند، یا می ترسد و یا تربیتش تربیت فاسد و بدی بوده به طوری که اگر کنارگیری کند و کارهای خود را بررسی کند، آنها را عیب می یابد و با خود می گوید این کارها نباید از من سر می زد. اگر فرضا نوار ویدئویی از این حرکات پخش شود و او خود را ببیند، با خود می گوید نباید این کار را می کردم. اینها را چه بسا به شدت رد می کند. امیر المومنین علیه السلام می فرمایند، کسی که عقل دارد، ثروتمند است، در واقع هیچ ثروتی همانند عقل نیست، هر ثروت ظاهری و انسان نادانی هیچ ارزشی ندارند، عقل به انسان می گوید که کجا قدم بگذارد و چگونه رفتار کند. برادرانم توجه کنید از فواید تعقل اینست که انسان خودش می بیند و درک می کند و این نعمت بزرگی است که انسان اطراف را ببیند، منظورم با چشم دیدن نیست، همه مردم این چنین می بینند اما دل هایشان کور است، زمانی که انسان عاقل باشد، مردم هم از دست او در راحتی و آسایش هستند چون او عاقل است حتی اگر دشمن تو باشد، دشمن عاقل بهتر از دوست نادان است زیرا با دشمن عاقل می دانیم چگونه برخورد کنیم. تعقل اصول و ضوابطی دارد اما نادانی ضابطه و اساسی ندارد، به همین دلیل امیر المومنین علیه السلام می فرمایند "هیچ فقری همانند جهل نیست"، فقر مالی انسان این مشکل نیست، فقر عیب و ایراد نیست، تاریخ زندگی پیامبران، علما و صالحان با فقر همراه بوده و برخی از آنها زیر نور ماه مطالعه می کردند آنها حتی آنقدر پول نداشتند که مثلا چراغی بخرند، این عیب نیست شکر خدا این روزها می بینیم که برخی از جوانان در کلاس ششم متوسطه از خانواده های فقیر و باآبرو هستند و این دانش آموزان مراتب بالای علمی را کسب کردند پس فقر عیب نبوده و مانعی محسوب نمی شود اما اگر انسان نادان باشد، فقیر خواهد بود و هیچ کسی از او فقیرتر نخواهد بود و این فقر تنها با یادگیری پایان می یابد، جاهلی که خود را عالم وآگاه تصور می کند نمی تواند یاد بگیرد زیرا او خود را عالم می داند او دچار جهل مرکب شده و این سخت ترین نوع جهل است، و باید بگویم که این مساله در ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و در همه مسایل جریان دارد. کسی که دچار جهل مرکب است، این مصیبت بزرگی است، جاهل مرکب کسی است که نمی داند جاهل است، مشکل اینست که او جاهل است اما این را نمی داند، جاهل ساده آسان است من در مورد این بیماری جهل دارم به پزشک مراجعه می کنم، در موضوعی علم ندارم، به سراغ اهلش می روم اما اگر باورم این باشد که می فهمم قطعا به سراغ اهل فن آن نمی روم و در جهل خود می مانم، اینگونه نیست که با این جهل فقط من گمراه شوم بلکه دیگران را هم گمراه می کنم. امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند:"هیچ ثروتی مانند عقل نیست" در واقع کسی که عقل دارد، کلیدهای بسیاری برای موفقیت ها داردامیر المومنین علیه السلام فرمودند: " هیچ فقری مانند جهل نیست" گاهی فرد ثروت ظاهری دارد اما چه کسانی نادان ترین مخلوقات خداوند تعالی هستند، امت هایی بوده اند که کاملا نابود شدند، همچنین افرادی بودند که اثری از آنها نماند، چرا؟! چون جاهل بودند، در واقع غلبه بر جهل به جز از راه علم و آموزش و تفهیم اهمیت تعقل به مردم دشوار است.. طبیعتا عقل با علم محقق می شود و جهل نوعی تاریکی و عدم معرفت است، اکنون اگر انسانی را جاهل بخوانی، او ناراحت می شود، توجه کنید حتی یک جاهل هم از اینکه به او جاهل بگویی دلخور شده و به جوش می آید زیرا می داند که جهل ناپسند است. به او بگویی تو فقیر هستی ناراحت نمی شود می گوید بله من فقیر هستم، به او بگویی تو بیمار هستی، دلخور نمی شود و می گوید بله من بیمار هستم اما اگر به او بگویی تو نادان هستی، به خشم می آید و ناخرسند می شود این یک مصیبت است، در حال حاضر شما چند جاهل می شناسید که قدرت، جایگاه و حق اظهارنظر دارد اما جاهل است، آیا این فرد جاهل می تواند نظر خوبی ارائه دهد؟ در نتیجه او جاهل بوده و بر اساس جهل و نادانی صحبت می کند که شبهه ایجاد می کند. امام علیه السلام می فرمایند، " هیچ میراثی همانند ادب نیست" انسان ادب را به ارث می برد و ادب شخصیت فردی با کمالات و مودب را شکل می دهد، برادرانم در حقیقت این مبحث بسیار گسترده ای است و من نمی توانم وارد آن شوم، مبحث ادب و فرهنگ آموزی، تمدن و چگونگی روابط همه اینها بر اساس ادب است، اینکه انسان به عنوان فردی مودب شناخته شود زیباست، البته می دانید در مقابل آن چه چیزی است. امام علی علیه السلام فرمودند، "هیچ پشتوانه ای همانند مشورت نیست" پشتوانه به معنی کمک کننده، یاری گر، تکیه گاه و پشتیبان است، زمانی که انسان هیچ یک از اینها را نداشته باشد، چه می کند؟ حتی با وجود اینها او باز هم مشورت می کند، سوال می کند و نظر دیگران جویا می شود، گاهی برخی نظراتی دارند که به نفع و صلاح توست و تو را از مشکلات دور می کند، تو با مشورت بهترین مشارکت را در سهیم شدن در خرد دیگران می یابی. حتی فردی که پشتوانه دارد می گوید من مشورت می کنم، ما بسیار دیده و شنیده ایم که صالحان و خردمندان در مساله ای نمی دانند چه کار کنند، با کسی که برای مشاوره مناسب است، مشورت می کنند تا به ایده و نتیجه خوبی برسند. خداوند تعالی ما و شما را هدایت کند، از خداوند سبحان وتعالی می خواهیم به ما عقل و خرد را روزی دهد و جهل و نادانی را از ما دور کند، از خداوند تبارک و تعالی می خواهیم به ما همانند صالحان کمک کند و گناهان گذشته ما و شما را بیامرزد. خداوندا خیر و برکت را در کشور ما و برای مردم و عزیزان ما قرار بده و بدی ها را از آنها دور کن، سپاس مخصوص الله پروردگار دو جهان است، خداوندا بر محمد و خاندان پاک و مطهرش درود فرست..
اترك تعليق