مناجات خداوند متعال با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) و تقسیم کننده بهشت و دوزخ قرار دادن ایشان
یکی از وقایع کمتر ذکر شده در باب مقام والای حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مناجات خداوند با حضرت مولی الموحدین در سه موضع می باشد؛ یکی در طائف خداوند با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مناجات نمودند و جبرئیل واسطه بین ایشان بود. دو دیگر در عقبه تبوک و دیگری در روز خیبر بوده است.
در برخی از نقلهای رسیده صحابه پیامبر (صلی الله علیه و آله) پنداشتند که رسول الله (صلی الله علیه و آله) با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) نجوا می کنند و زبان به طعن گشودند ولی وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله) از گفته آنان آگاه شدند به میان مردم رفتند و اعلام نمودند که خداوند با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مناجات می نمود.
در اینجا به برخی از احادیث رسیده از ائمه اطهار (علیهم السّلام) در این باره اشاره می نماییم:
حضرت امام صادق (علیه السّلام) درباره مناجات خداوند متعال با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در طائف چنین فرمودند:
«أحمد بن محمد بن عيسى عن الحسين بن سعيد عن فضالة بن أيوب عن عمر بن أبان الكلبي عن أديم بن الحر عن حمران بن أعين قال: قلت لأبي عبد الله (ع) بلغني أن الرب تبارك و تعالى قد ناجى عليا (ع) فقال أجل قد كانت بينهما مناجاة بالطائف نزل بينهما جبرئيل.» (1)
«حمران بن اعین گوید به حضرت امام صادق (علیه السّلام) عرض کردم: فدایت شوم، به ما خبر رسیده است که خداوند تبارک و تعالی با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مناجات نموده است. فرمودند: آری به تحقیق بین ایشان مناجاتی در طائف بود که جبرئیل واسطه بین ایشان بود.»
در بصائر الدرجات درباره مناجات خداوند متعال با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در طائف چنین آمده است:
«حدثنا إبراهيم بن هاشم عن يحيى بن أبي عمران عن يونس عن حماد بن عثمان عن محمد بن مسلم قال: قلت لأبي عبد الله (ع) إن سلمة بن كهيل يروي في علي (ع) شيئا قال ما هي قلت حدثني أن رسول الله كان محاصرا أهل الطائف و أنه خلا بعلي (ع) يوما فقال رجل من أصحابه عجبا لما نحن فيه فإنه يناجي هذا الغلام منذ اليوم فقال رسول الله (ص) ما أنا بمناجي له إنما يناجي ربه فقال أبو عبد الله (ع) إنما هذه أشياء نعرف بعضها من بعض.» (2)
«محمد بن مسلم گوید به حضرت امام صادق (علیه السّلام) عرض کردم: سلمه بن کهیل در مورد حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) روایتهای زیادی برایم نقل کرده است. فرمودند: چه روایتهایی؟ عرض کردم: از جمله اینکه برایم نقل کرد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) وقتی سرزمین طائف را محاصره نمودند با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) یک روز مناجات کردند، یکی از اصحاب گفت: ما تعجب می کنیم از اینکه در سختی هستیم و شما در این روز با این جوان حرف می زنید، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: من با او حرف نمی زنم بلکه پروردگارش با او حرف می زند. پس حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: آری این سخنها از بعضی به بعضی دیگر منتقل می شود.»(3)
در امالی طوسی جابر نقل می نماید که در طائف هنگامی که نجوای حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله) با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) طولانی شد و مردم زبان به طعن گشودند پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
«أخبرنا أبو عمر قال أخبرنا أحمد، قال حدثنا أحمد بن يحيى قال حدثنا عبد الرحمن قال حدثنا أبي قال حدثني الأجلح بن عبد الله الكندي عن أبي الزبير عن جابر قال: ناجى رسول الله (صلى الله عليه و آله) علي بن أبي طالب (عليه السّلام) يوم الطائف فأطال مناجاته فرأى الكراهة في وجوه رجال فقالوا: قد أطال مناجاته منذ اليوم. فقال: ما أنا انتجيته ولكن الله (عزّ و جلّ) انتجاه.»(4)
« جابر گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در ماجرای طائف مدتی طولانی با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) به راز سخن گفت و این سخن گفتن طولانی شد و از این بابت ناخرسندی در چهره برخی مشاهده شد. آنها گفتند: امروز نجوا را با وی طولانی کرد. پس حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله) فرمودند: من با او نجوا نکردم بلکه خداوند با وی نجوا نمود.»
در الإختصاص نیز درباره مناجات خداوند متعال با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در طائف و اعتراض مردم چنین آمده است:
«أحمد بن محمد بن عيسى عن الحسين بن سعيد عن صفوان بن يحيى عن معاوية بن عمار عن أبي الزبير عن جابر بن عبد الله قال قال رسول الله (ص): في غزوة الطائف دعا عليا (ع) فناجاه فقال الناس و أبوبكر و عمر انتجاه دوننا فقام النبي ص في الناس خطيبا فحمد الله و أثنى عليه ثم قال أيها الناس أنتم تقولون إني انتجيت عليا و إني و الله ما انتجيته و لكن الله انتجاه قال معاوية فعرضت الحديث على أبي عبد الله ع فقال ذلك ليقال.»(5)
«جابر بن عبدالله انصاری گوید: همانا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در جنگ طائف حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) را فراخواند و با او مناجات نمود. مردم و از جمله ابوبکر و عمر گفتند: بدون ما با او مناجات می کند. پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) بلند شدند و بعد از حمد و ثنای الهی فرمودند: ای مردم، همانا شما می گویید که من با علی (علیه السّلام) مناجات کردم، به خدا قسم من با او مناجات نکردم بلکه خداوند با او مناجات کرد. راوی گوید: این حدیث را بر حضرت امام صادق (علیه السّلام) عرضه کرد؛ فرمودند: چنین مطلبی گفته شده است. [آن را رد ننمودند.]»
ابو رافع به نقل از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درباره مناجات خداوند متعال با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) چنین نقل کرده است:
«علي بن محمد بن علي بن سعد عن حمدان بن سليمان النيشابوري قال حدثني عبد الله بن محمد اليماني عن منيع عن يونس عن علي بن أعين عن أبيه عن جده عن أبي رافع قال: لما دعا رسول الله (ص) عليا (ع) يوم خيبر فتفل في عينيه قال له إذا أنت فتحتها فقف بين الناس فإن الله أمرني بذلك قال أبو رافع فمضى علي (ع) و أنا معه فلما أصبح بخيبر و افتتحها وقف بين الناس فأطال الوقوف فقال أناس إن عليا يناجي ربه فلما مكث ساعة أمر بانتهاب المدينة التي فتحها فأتيت رسول الله (ص) فقلت يا رسول الله إن عليا وقف بين الناس كما أمرته فسمعت قوما منهم يقولون إن الله ناجاه فقال نعم إن الله ناجاه يوم الطائف و يوم عقبة تبوك و يوم خيبر.»(6)
«ابو رافع گوید: وقتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) را در جنگ خیبر نزد خویش خواندند، حضرت نزد ایشان آمدند در حالی که مریض بودند پس رسول الله (صلی الله علیه و آله) مقداری از آب دهان مبارکشان را روی پیشانی حضرت مالیدند و به ایشان فرمودند: تو خیبر را فتح خواهی کرد و هنگامی که خیبر را فتح کردی بین مردم بایست، چون خدا به من چنین فرموده است. ابو رافع گوید: حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) رفتند و من نیز پشت سر ایشان رفتم، وقتی خیبر را فتح کردند، به دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بین مردم ایستاندند و ایستادن ایشان بین مردم طولانی شد. مردم گفتند: همانا علی (علیه السّلام) با پروردگارش مناجات می کند، بعد از ساعتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) امر فرمودند که غنائم را بردارید.
ابو رافع گوید: من خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آمدم و عرض کردم: همانطور که فرمودید علی (علیه السّلام) انجام دادند ولی شنیدم کسانی می گفتند: خداوند با علی (علیه السّلام) مناجات می کند. فرمودند: آری، همانا خداوند در جنگ طائف، عقبه تبوک و روز خیبر با ایشان مناجات کرد.»
در بصائر الدرجات و الإختصاص به نقل از ابو رافع ذکر شده است که خداوند با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) روزی که پیکر رسول الله (صلی الله علیه و آله) را غسل می دادند؛ مناجات نمود:
« و بهذا الإسناد عن منيع عن جده عن أبي رافع قال: إن الله تعالى ناجى عليا (ع) يوم غسل رسول الله (ص).»(7)
«ابو رافع گوید: همانا خداوند تبارک و تعالی روزی که حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را غسل می دادند با ایشان مناجات نمود.»
منصور بن حازم از حضرت امام صادق (علیه السّلام) نقل نمودند که حضرت فرمودند: خداوند متعال با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در جنگی که در طائف به وقوع پیوست؛ مناجات نمود و مورد اعتراض صحابه واقع شد:
«حدثنا محمد بن الحسين عن جعفر بن بشير و الحسن بن علي بن فضال عن مثنى الحناط عن منصور بن حازم عن أبي عبد الله (ع) قال: إن رسول الله (ص) ناجى عليا (ع) يوم الطائف فقال أصحابه ناجيت عليا (ع) من بيننا و هو أحدثنا سنا فقال ما أنا أناجيه بل الله يناجيه.»(8)
منصور بن حازم گوید حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: به راستی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در جنگ طائف با حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مناجات کرد و اصحاب گفتند: از بین ما با علی (علیه السّلام) مناجات می کنی در حالی که او سنش از ما کمتر است؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: من با او مناجات نکردم بلکه خداوند با او مناجات کرد.
حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) قسيم الجنة و النار
حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) به عنوان خلیفه بلافصل پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و حجت الهی در روی زمین در عرضه محشر رتبت والای ایشان آشکار می شود که هیچ نبی مرسلی یا فرشته مقربی را یارای برابری با رتبت ایشان و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نمی باشد.
ایشان که از سوی نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) لقب فاروق اکبر را دارند، در روز قیامت جدا کننده بین حق و باطل خواهند بود و بدین ترتیب به فرمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) تقسیم کننده بهشت و دوزخ خواهند بود. هیچ یک از دشمنان حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در آن روز یارای فرار از دوزخ ندارد و در آن خواهد افتاد.
در این مجال به برخی از احادیث رسیده از ائمه معصومین (صلوات الله علیهم) در این باره اشاره می نماییم:
در بصائر الدرجات حدیثی از حضرت امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است که در روز قیامت تقسیم بهشت و جهنم به اختیار حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) است:
« حدثنا محمد بن الحسن رضي الله عنه قال حدثنا محمد بن الحسن الصفار قال حدثنا محمد بن الحسين بن أبي الخطاب عن موسى بن سعدان عن عبد الله بن القاسم الحضرمي عن سماعة بن مهران قال قال أبو عبد الله (ع): إذا كان يوم القيامة وضع منبر يراه جميع الخلائق يقف عليه رجل يقوم ملك عن يمينه و ملك عن يساره فينادي الذي عن يمينه يقول يا معشر الخلائق هذا علي بن أبي طالب صاحب الجنة يدخل الجنة من شاء و ينادي الذي عن يساره يا معشر الخلائق هذا علي بن أبي طالب صاحب النار يدخلها من شاء.» (9)
«محمد بن الحسن رضى الله عنه مىگويد محمد بن الحسن الصفار از محمد بن حسين بن ابى الخطاب از موسى بن سعدان از عبد الله بن القاسم الحضرمى از سماعة بن مهران وى مىگويد حضرت حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: روز قيامت منبرى را كه تمام خلائق مى بينند، قرار مى دهند و مردى بر بالاى آن ايستاده و فرشته اى در سمت راست و فرشته ديگر در سمت چپ ایشان ايستادهاند، فرشتهاى كه در سمت راست است؛ نداء مىكند: اى خلایق اين مرد على بن ابى طالب (علیه السّلام) است كه صاحب بهشت مى باشد و هر كس را كه بخواهد داخل آن مى نمايد و سپس فرشته اى كه سمت چپ قرار دارد، ندا نموده و مىگويد: مردم، اين على بن ابى طالب (علیه السّلام) است كه صاحب دوزخ است و هر كه را بخواهد داخل آن مىكند.» (10)
حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله) درباره اینکه تقسیم کننده بهشت و دوزخ در روز قیامت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) می باشند؛ فرموده اند:
« حدثنا الحسين بن إبراهيم بن أحمد بن هشام المؤدب قال حدثنا محمد بن جعفر الأسدي الكوفي قال حدثني موسى بن عمران النخعي عن عمه الحسين بن يزيد النوفلي عن علي بن أبي حمزة عن أبيه عن الصادق جعفر بن محمد عن أبيه عن آبائه عن علي قال قال رسول الله (ص): إذا كان يوم القيامة يؤتى بك يا علي على عجلة [ناقة] من نور و على رأسك تاج له أربعة أركان على كل ركن ثلاثة أسطر لا إله إلا الله محمد رسول الله علي ولي الله و تعطى مفاتيح الجنة ثم يوضع لك كرسي يعرف بكرسي الكرامة فتقعد عليه ثم يجمع لك الأولون و الآخرون في صعيد واحد فتأمر بشيعتك إلى الجنة و بأعدائك إلى النار فأنت قسيم الجنة و أنت قسيم النار و لقد فاز من تولاك و خسر من عاداك فأنت في ذلك اليوم أمين الله و حجة الله الواضحة.» (11)
«حضرت امام صادق (علیه السّلام) از قول اجداد گرامیشان از حضرت امیرالمومنین ایشان از قول پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل نمودند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: اى على، در قيامت تو را سوار ناقه ای از نور آورند و بر سرت تاجى است كه چهار ركن دارد و هر ركنى سه سطر است «لا اله الا الله، محمد رسول الله، على ولى الله» كليدهاى بهشت را به تو دهند و تو را بر تخت معروف به تخت كرامت نشانند و همه اولين و آخرين بر يك پهنا زمين گرد تو باشند و تو دستور دهى كه شيعیانت را به بهشت برند و دشمنانت را به دوزخ ببرند. تو تقسیم کننده بهشت هستی. تو تقسیم کننده دوزخ هستی. كامجو است هر كه دوستت دارد و دشمنت زیانکار است. تو در آن روز امين خدا و حجت آشكار خدائى.» (12)
حضرت امام محمد باقر (علیه السّلام) می فرمایند حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) فرموده اند که ایشان تقسیم کننده بهشت و دوزخ هستند:
« و روي عن موسى بن عمر عن عثمان بن عيسى عن عروة بن موسى عن جابر عن أبي جعفر (ع) قال علي (ع): أنا قسيم الجنة و النار أدخل أوليائي الجنة و أدخل أعدائي النار.» (13)
«حضرت امام محمد باقر (علیه السّلام) می فرماید، حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمودند: من تقسیم کننده بهشت و دوزخم. دوستانم را وارد بهشت می نمایم و دشمنانم را وارد دوزخ می کنم.
در امالی صدوق نیز در حدیثی از قول حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله) درباره کرامتی که خداوند در صحنه محشر به حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) می نماید و تقسیم بهشت و دوزخ را به دست ایشان می سپارد، چنین نقل شده است:
«حدثنا أبي رضوان الله عليه قال حدثنا عبد الله بن الحسن المؤدب عن أحمد بن علي الأصبهاني عن إبراهيم بن محمد الثقفي قال حدثنا أبو رجاء قتيبة بن سعيد عن حماد بن زيد عن عبد الرحمن السراج عن نافع عن عبد الله بن عمر قال: قال رسول الله (ص) لعلي بن أبي طالب (ع) إذا كان يوم القيامة يؤتى بك يا علي على نجيب من نور و على رأسك تاج قد أضاء نوره و كاد يخطف أبصار أهل الموقف فيأتي النداء من عند الله جل جلاله أين خليفة محمد رسول الله فتقول ها أنا ذا قال فينادي المنادي يا علي أدخل من أحبك الجنة و من عاداك النار فأنت قسيم الجنة و أنت قسيم النار.» (14)
«رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به على بن ابى طالب (علیه السّلام) فرمودند: روز قيامت كه شود تو را بر اسب نجيبى از نور بياورند و بر سرت تاجى باشد كه نورش درخشان بتابد كه نزديك است ديده اهل محشر را خيره كند و ندا از طرف خداى جل جلاله رسد كه كجاست خليفه محمد رسول الله تو عرض كنى من اكنون حاضرم سپس جارچى جار كشد اى على هر كه را که دوستت دارد به بهشت ببر و هر كه را که دشمنت دارد به دوزخ ببر. تو تقسيم کننده بهشت هستی و توئى تقسيم کننده دوزخ.» (15)
در حدیثی حضرت امام باقر (علیه السّلام) از قول امیرالمومنین (علیه السّلام) ایشان را جدا کننده بین حق و باطل و تقسیم کننده بهشت و دوزخ معرفی می نمایند:
«حدثنا علي بن حسان حدثني أبو عبد الله الرياحي عن أبي الصامت الحلواني عن أبي جعفر (ع) قال قال أمير المؤمنين (ع): أنا قسيم الله بين الجنة و النار لا يدخلهما داخل إلا على قسمين و أنا الفاروق الأكبر.»(16)
«ابو صامت حلوانی گوید حضرت امام باقر (علیه السّلام) فرمودند حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمودند: من از طرف خداوند تقسیم کننده بهشت و دوزخ هستم. احدی داخل بهشت نمی شود مگر به تقسیم من و من جدا کننده بین حق و باطل هستم.»
حضرت امام صادق (علیه السّلام) با یاد نمودن لقب اختصاصی حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) فاروق اکبر یادآور می شوند که ایشان هستند که جدا کننده بین حق و باطل هستند:
«حدثنا محمد بن الحسين عن المفضل بن عمر الجعفي عن أبي عبد الله (ع) قال سمعته يقول: إن أمير المؤمنين علي بن أبي طالب (ع) لديان الناس يوم القيامة و قسيم الله بين الجنة و النار لا يدخلهما داخل إلا على أحد قسمين و إنه الفاروق الأكبر.» (17)
«مفضل بن عمر گوید شنیدم که حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: همانا علی بن ابیطالب (علیه السّلام) جزا دهنده مردم در روز قیامت است و تقسیم کننده بهشت و دوزخ می باشد. احدی داخل بهشت و دوزخ نمی شود مگر به تقسیم او و او جدا کننده بین حق و باطل است.»
در حدیثی از حضرت امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است که حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) خویشتن را که جدا کننده بین حق و باطل هستند، این چنین معرفی می نمایند:
«حدثنا أحمد بن محمد و عبد الله بن عامر عن محمد بن سنان عن المفضل بن عمر عن أبي عبد الله ع قال قال أمير المؤمنين (ع): أنا قسيم بين الجنة و النار و أنا الفاروق الأكبر و أنا صاحب العصا و الميسم إلي.» (18)
«مفضل بن عمر گوید حضرت امام صادق (علیه السّلام) می فرماید حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمودند: من تقسیم کننده بهشت و دوزخ هستم و من جدا کننده بین حق و باطل هستم. من صاحب عصا[ی موسی] و میسم هستم.»
در کتاب علل الشرایع و بصائرالدرجات درباره درجه و منزلت یکتای حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله) و حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در روز قیامت و فرمانبرداری بی قید و شرط دوزخ از حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در به دوزخ کشاندن دشمنان حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) آمده است:
« أبي رحمه الله قال حدثنا سعد بن عبد الله قال حدثنا أحمد بن محمد بن عيسى عن العباس بن معروف عن عبد الله بن المغيرة الخزاز عن أبي حفص العبدي عن أبي هارون العبدي عن أبي سعيد الخدري قال: كان النبي (ص) يقول إذا سألتم الله لي فاسألوه الوسيلة فسألنا النبي (ص) عن الوسيلة فقال هي درجتي في الجنة و هي ألف مرقاة بين المرقاة إلى المرقاة حضر الفرس فرس الجواد شهرا و هي ما بين مرقاة جوهر إلى مرقاة زبرجد إلى مرقاة ياقوت إلى مرقاة ذهب إلى مرقاة فضة فيؤتى بها يوم القيامة حتى تنصب مع درجة النبيين فهي في درج النبيين كالقمر بين الكواكب فلا يبقى يومئذ نبي و لا صديق و لا شهيد إلا قال طوبى لمن كانت هذه الدرجة درجته فينادي مناد يسمع النداء جميع النبيين و الصديقين و الشهداء و المؤمنين هذه درجة محمد قال رسول الله (ص) فأقبل أنا يومئذ متزرا بريطة من نور علي تاج الملك و إكليل الكرامة و الملائكة الكرام و علي بن أبي طالب أمامي و لوائي بيده و هو لواء الحمد مكتوب عليه لا إله إلا الله المفلحون هم الفائزون بالله فإذا مررنا بالنبيين قالوا ملكين مقربين و إذا مررنا بالملائكة قالوا هذان ملكان و لم نعرفهما و لم نرهما و إذا مررنا بالمؤمنين قالوا هذان نبيان مرسلان حتى أعلو الدرجة و علي يتبعني حتى إذا صرت في أعلى درجة منها و علي أسفل مني بدرجة و بيده لوائي فلا يبقى يومئذ نبي و لا وصي و لا مؤمن إلا رفعوا رءوسهم إلي يقولون طوبى لهذين العبدين ما أكرمهما على الله تعالى فيأتي النداء من عند الله تعالى يسمع النبيون و جميع الخلق هذا حبيبي محمد و هذا وليي علي طوبى لمن أحبه و ويل لمن أبغضه و كذب عليه قال النبي (ص) لعلي (ع) يا علي فلا يبقى يومئذ في مشهد القيامة أحد يحبك إلا استروح إلى هذا الكلام و ابيض وجهه و فرح قلبه و لا يبقى أحد ممن عاداك أو نصب لك حربا أو جحد لك حقا إلا اسود وجهه و اضطربت قدماه ثم قال رسول الله ص فبينا أنا كذلك إذا ملكان قد أقبلا إلي أما أحدهما فرضوان خازن الجنة و أما الآخر فمالك خازن النار فيدنو رضوان فيسلم علي فيقول السلام عليك يا رسول الله فأرد عليه السلام و أقول أيها الملك الطيب الريح الحسن الوجه الكريم على ربه من أنت فيقول أنا رضوان خازن الجنة أمرني ربي أن آتيك بمفاتيح الجنة فأدفعها إليك فخذها يا أحمد فأقول قد قبلت ذلك من ربي فله الحمد على ما أنعم به علي فادفعها إلى أخي علي بن أبي طالب فيدفعها إلى علي و يرجع رضوان ثم يدنو مالك فيقول السلام عليك يا أحمد فأقول السلام عليك أيها الملك ما أنكر رؤيتك و أقبح وجهك من أنت فيقول أنا مالك خازن النار أمرني ربي أن آتيك بمقاليد النار فأقول قد قبلت ذلك من ربي فله الحمد على ما فضلني به ادفعها إلى أخي علي بن أبي طالب فيدفعها إليه ثم يرجع مالك فيقبل علي و معه مفاتيح الجنة و مقاليد النار حتى يقف على حجزة جهنم فيأخذ زمامها بيده و قد علا زفيرها و اشتد حرها و تطاير شررها فتنادي جهنم جزني يا علي فقد أطفأ نورك لهبي فيقول لها علي قري يا جهنم خذي هذا و اتركي هذا خذي هذا عدوي و اتركي هذا وليي فلجهنم يومئذ أشد مطاوعة لعلي من غلام أحدكم لصاحبه فإن شاء يذهبها يمنة و إن شاء يذهبها يسرة و لجهنم يومئذ أشد مطاوعة لعلي فيما يأمرها به من جميع الخلائق.» (19)
«پدرم رحمة الله عليه مى فرمايد سعد بن عبد الله از احمد بن محمد بن عيسى از عباس بن معروف از عبد الله بن مغيره خزاز از ابى حفص عبدى از ابى هارون عبدى از ابى سعيد خدرى، وى گفت: نبى اكرم (صلی الله علیه و آله) مى فرمايد: هر گاه از خدا براى من طلب و سؤال نموديد، وسيله را بخواهيد.
از محضرش پرسيدم: وسيله چيست؟ فرمودند: نردبان من در بهشت مى باشد و آن هزار پله دارد بين هر پله تا پله بعدى فاصله اش به مقدارى است كه اسب تندرو يك ماه بدود. پلههاى اين نردبان از سنگ قيمتى و زبرجد و ياقوت و طلا و نقره مى باشد. اين نردبان را روز قيامت مى آورند و نردبانهاى انبياء را نصب مى كنند اين نردبان در بين آنها به منزله ماه بين ستارگان مى باشد. هيچ پيامبر و صديق و شهيدى نيست مگر آن كه مى گويد: خوشا به حال آن كسى كه اين نردبان و درجه متعلق به اوست. در اين وقت منادى با صدايى كه تمام انبياء و صديقين و شهداء و مؤمنين آن را مى شنوند نداء مى كند: اين نردبان و درجه تعلق به محمد (صلی الله علیه و آله) دارد.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: در اين روز من در حالى كه جامه اى نازك از جنس نور به دوش انداخته و تاج پادشاهى و اكليل كرامت به سر نهاده جلو آمده و على بن ابى طالب (علیه السّلام) جلو من می باشد و پرچم من را كه پرچم حمد است و بر آن «لا اله الا الله المفلحون هم الفائزون بالله» نوشته به دست دارد با اين هيأت حركت كرده و بر انبياء مى گذريم، ايشان مى گويند اين دو، دو ملك مقرب هستند و وقتى بر فرشتگان و ملائكه عبور مى نماييم؛ آنها مى گويند: اين دو فرشته اى هستند كه ما نه آنها را شناخته ایم و نه ديده ايم و هنگامى كه به مؤمنين مرور مى كنيم آنها مى گويند: اين دو، دو پيامبر مرسل مى باشند. بارى به حركت ادامه مى دهيم تا به بالاترين پله نردبان رسيده و على (علیه السّلام) نيز به دنبال من آمده تا در پله اى پایينتر از من قرار گرفته و در دستش پرچم من مى باشد در آن روز پيامبر و وصى پيامبر و مؤمنى نيست مگر آن كه سرهاى خود را به طرف من بالا كرده و مى گويند: خوشا به حال اين دو بنده چقدر برای خدا عزيز هستند. پس ندايى از جانب خدا بلند مى شود كه انبياء و تمام خلق آن را مى شنوند و آن اين است كه: اين حبيب من محمد و آن ولى من على است. خوشا به حال كسانى كه دوستدار او بوده و بد به حال آنان كه او را دشمن داشته و تكذيبش مىنمايند.
پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) به على (علیه السّلام) فرمودند: اى على در آن روز كه روز قيامت است احدى از دوستانت نيست مگر آن كه با اين كلام آرامش پيدا کند و صورتش درخشيده و قلبش شادمان مى گردد و احدى از دشمنانت يا آنان كه با تو به محاربه پرداختند يا حقت را انكار كردند؛ نيست مگر آن كه در آن روز صورتش سياه شده و دو پايش مضطرب و لرزان مى گردد.
سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: بارى پيوسته ما بدين منوال هستيم كه دو فرشته به طرف من آمده يكى رضوان خازن بهشت و ديگرى مالك خازن دوزخ، رضوان نزديك آمده و سلام نموده و مىگويد سلام بر تو اى رسول خدا. جوابش را می دهم و به او مى گويم: اى فرشته خوشبو، نيكو منظر و عزيز نزد پروردگار، تو كيستى؟ مىگويد: من رضوان خازن بهشت هستم. پروردگارم مرا فرمان داده كه كليدهاى بهشت را نزد شما آورم و تسليم شما كنم، پس آنها را از من بگير.
به او مىگويم از پروردگارم پذيرفتم و سپاس و شكرش را به جای مى آورم ولى آنها را به برادرم على بن ابى طالب (علیه السّلام) بده، رضوان آنها را تحويل حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مى دهد و به جاى خودش بر مى گردد و سپس مالك پيش مى آيد و مىگويد: سلام بر تو اى احمد. من در جوابش مى گويم: و اى فرشته بر تو سلام، چقدر بدرؤيت و قبيح و زشت صورت هستی؟ تو كيستى؟ در جواب مىگويد: من مالك خازن دوزخ مى باشم، پروردگارم امر نموده كه كليدهاى دوزخ را تحويل شما دهم. به او مى گويم: از پروردگارم پذيرفته و سپاس و شكرش را به جا مى آورم ولى آنها را به برادرم على بن ابى طالب (علیه السّلام) بده، مالك آنها را به حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مى سپارد و سپس به جاى خويش برمى گردد.
پس حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) در حالى كه كليدهاى بهشت و دوزخ با او است پيش مى آيد تا جايى كه بر پشت دوزخ مى نشيند و افسار آن را به دست گرفته همچون سوارى كه بر مركب نشسته باشد. در اين وقت نعره جهنم بلند و حرارتش شديد و شعله هاى آتش آن زبانه مى كشد، نداء مى كند: اى على از من بگذر نورت شعله هاى من را خاموش نمود.
حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) مىفرمايد: اى جهنم، آرام باش، اين را بگير و اين را رها كن، اين دشمن من است، بگيرش و آن دوست من بوده واگذارش.
در آن روز جهنم سخت مطيع حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) می باشد و حتى بيشتر از غلامى كه فرمانبردار آقايش هست، حالت اطاعت دارد. بارى حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) اگر بخواهد دوزخ را به راست و اگر بخواهد به چپ مىبرد همچون راكبى كه مركبش را به اين طرف و آن طرف بدواند و نسبت به آنچه حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمان و دستور مى دهند جهنم از تمام خلائق انقياد و اطاعتش از آن حضرت بيشتر مى باشد.» (20)
پی نوشتها
(1) الإختصاص، صفحه 327 - بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 410
(2) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه410
(3) ترجمه بصائر الدرجات، صفحه 921
(4) الأمالي (طوسي)، صفحه260 - بحار الأنوار، جلد 39، صفحه 151
(5) الإختصاص، صفحه 200 – 199 - بحار الأنوار، جلد39، صفحه154
(6) الإختصاص، صفحه 328 - 327- بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 411
(7) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه411 - الإختصاص، صفحه 200
(8) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه412 - الإختصاص، صفحه 200
(9) علل الشرائع، جلد1، صفحه 164 - بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 415 – 414 - بحار الأنوار، جلد7، صفحه 329
(10) ترجمه علل الشرائع، جلد1، صفحه 543
(11) الأمالي(صدوق)، صفحه 671 670– - بحار الأنوار، جلد39، صفحه 193
(12) ترجمه الأمالي (صدوق)، صفحه 671 670-
(13) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 415 - بحار الأنوار، جلد 39، صفحه 199
(14) الأمالي(صدوق)، صفحه 361
(15) ترجمه الأمالي (صدوق)، صفحه361
(16) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 415 و 416- بحار الأنوار، جلد 39، صفحه 199و 200
(17) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد 1، صفحه415 - بحار الأنوار، جلد 39، صفحه199
(18) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 416
(19) علل الشرائع، جلد1، صفحه 166 – 164 - بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، جلد1، صفحه 418 – 416
(20) ترجمه علل الشرائع، جلد1، صفحه 547 – 543
منابع
- الإختصاص، محمد بن محمد مفيد، قم، الموتمر العالمى لالفية الشيخ المفيد، چاپ: اول، 1413ق.
- الأمالي، محمد بن الحسن طوسى، محقق / مصحح: مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، 1414ق.
- الأمالي، محمد بن على ابن بابويه، تصحیح استاد ولى و حسین غفاری، جلد1، تهران، كتابچى، چاپ ششم، 1376ش.
- بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ دوم، 1403ق.
- بصائر الدرجات في فضائل آل محمّد صلّى الله عليهم، محمد بن حسن صفار، محقق / مصحح: محسن بن عباسعلى كوچه باغى، قم، مكتبة آية الله المرعشي النجفي، 1404 ق.
- ترجمه الأمالي، محمد بن على ابن بابويه، ترجمه محمد باقر كمرهاى، تهران، كتابچى،1376ش.
- ترجمه بصائر الدرجات في علوم آل محمد (ع)، ترجمه و تصحيح و تعليق: عليرضا زكي زاده رناني، قم، وثوق، 1391
- ترجمه علل الشرائع ، محمد بن على ابن بابويه، ترجمه ذهنى تهرانى، قم، مؤمنين، 1380 ش.
- علل الشرائع، محمد بن علىابن بابويه، قم، داورى، 1385 ش.
اترك تعليق