اثر وضعی شهادت حضرت سید الشهداء (علیه السّلام) بر عالم بر اساس
احادیث ائمه معصومین (علیهم السّلام)
در احادیثی که از ائمه معصومین (علیهم السّلام) به ما رسیده است درباره تغییر وضعیت زمین و آسمان در هنگام شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السّلام) و پس از آن خبر داده شده است. در مقاتل نیز با وقوع این دگرگونیها پس از شهود و به وقوع پیوستن خبر داده شده است.
در این مقاله سعی شده است دگرگونی طبیعت و کائنات در عصر عاشورا و پس از شهادت حضرت امام حسین (علیه السّلام) بر طبق احادیث رسیده بررسی گردد.
به علت حجم بالای مطالب نقل قولها و شواهدی که در مقاتل آمده است در مقاله ای جداگانه ارائه خواهد شد.
دگرگونی کائنات بر اساس احادیث معصومین (علیهم السّلام)
در احادیث رسیده از ائمه اطهار (علیهم السّلام) از دگرگونی کائنات؛ زمین و آسمان خبر داده شده است.
- در احادیثی از باریدن خون از آسمان و گریستن کائنات به خاطر شهادت حضرت امام حسین (علیه السّلام) خبر داده شده است.
- در احادیثی نیز از سرخی آسمان به مدت چهل روز و یک سال به خاطر شهادت مظلومانه سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السّلام) خبر داده اند.
- دسته ای دیگر احادیث از جاری شدن خون جاری و تازه ریخته شده خبر داده اند.
- در برخی احادیث رسیده به چند مورد از دگرگونیهای بالا خبر داده شده است.
1. احادیث که دلالت دارند بر باریدن خون از آسمان و گریستن تمام اجزای هستی به خاطر شهادت حضرت امام حسین (علیه السّلام)
در زیارت مطلقه حضرت سیدالشهداء (علیه السّلام) به گریستن هفت آسمان و هفت زمین و اجزای نظام هستی برای شهادت ایشان اشاره شده است:
السَّلامُ عَلَيْکَ يا حُجَّةَ اللَّهِ وَ ابْنَ حُجَّتِهِ اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا قَتيلَ اللَّهِ وَ ابْنَ قَتيلِهِ اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا ثارَ اللَّهِ وَابْنَ ثارِهِ اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا وِتْرَ اللَّهِ الْمَوْتُورَ فِي السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ اَشْهَدُ اَنَّ دَمَکَ سَکَنَ فِي الْخُلْدِ وَاقْشَعَرَّتْ لَهُ اَظِلَّةُ الْعَرْشِ وَبَکي لَهُ جَميعُ الْخَلايِقِ وَبَکَتْ لَهُ السَّمواتُ السَّبْعُ وَالاَْرَضُونَ السَّبْعُ وَما فيهِنَّ وَما بَيْنَهُنَّ وَمَنْ يَتَقَلَّبُ في الْجَنَّةِ وَالنّارِ مِنْ خَلْقِ رَبِّنا وَ ما یٌری و ما لایٌری.(1)
سلام بر تو ای حجت خدا و فرزند حجت خدا سلام بر تو ای شهید راه خدا و فرزند شهید راه خدا سلام بر تو که خون تو و پدر بزرگوارت را در راه خدا ریختند و خدا خونخواه و خونبهای شما است. ای فرد بی مانند در آسمان و زمین، گواهی می دهم که خون پاک تو در بهشت خلد ساکن شد و سرادق و سایه افکنان عرش را بلرزانید و تمام خلق را بگریانید و هفت آسمان و هفت زمین و هر چه در آنها یا ما بین آنها است و هر که در بهشت و دوزخ است و هر چه دیده می شود و هر چه دیده نمی شود از خلق خدا همه در شهادت و مظلومیت تو گریستند.
حدیث ذیل نیز دقیقا به مباحثی که در زیارت مطلقه آمده است؛ اشاره می کند:
حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ النَّهَاوَنْدِيِّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ ثُوَيْرِ بْنِ أَبِي فَاخِتَةَ وَ يُونُسَ بْنِ ظَبْيَانَ وَ أَبِي سَلَمَةَ السَّرَّاجِ وَ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ كُلُّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ: إِنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ (ع) لَمَّا مَضَى بَكَتْ عَلَيْهِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ السَّبْعُ وَ مَا فِيهِنَّ وَ مَا بَيْنَهُنَّ وَ مَنْ يَنْقَلِبُ عَلَيْهِنَّ وَ الْجَنَّةُ وَ النَّارُ وَ مَا خَلَقَ رَبُّنَا وَ مَا يُرَى وَ مَا لَا يُرَى وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي عُثْمَانَ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ.(2)
محمّد بن جعفر قرشى رزّاز از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب از حسن بن علىّ بن عثمان از عبد الجبّار نهاوندى از ابوسعيد از حسين بن ثوير بن أبوفاخته و يونس بن ظبيان و ابى سلمه سرّاج و مفضّل بن عمر جملگى گفتند: شنيديم حضرت ابوعبداللَّه امام صادق (عليه السّلام) فرمودند: هنگامى كه حضرت حسين بن على (علیه السّلام) به شهادت رسيدند آسمانهاى هفتگانه و طبقات هفتگانه زمين و آنچه در آنها و بين آنها بود و تمام موجودات و جنبندگان بر روى آنها و بهشت و دوزخ و بالأخره كليّه اشيایى كه پروردگار ما آنها را آفريده و موجودات مرئى و نامرئى كلّا بر آن حضرت گريستند.
و پدرم عليه الرّحمه از سعد بن عبد اللَّه و او از محمّد بن الحسين و او از حسن بن على بن ابوعثمان با اسنادش برايم مثل حديث مذكور را نقل نمود.
حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ ثُوَيْرٍ قَالَ: كُنْتُ أَنَا وَ يُونُسُ بْنُ ظَبْيَانَ وَ الْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ وَ أَبُوسَلَمَةَ السَّرَّاجُ جُلُوساً عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فَكَانَ الْمُتَكَلِّمُ يُونُسَ وَ كَانَ أَكْبَرَنَا سِنّاً وَ ذَكَرَ حَدِيثاً طَوِيلًا يَقُولُ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) إِنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) لَمَّا مَضَى بَكَتْ عَلَيْهِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ السَّبْعُ وَ مَا فِيهِنَّ وَ مَا بَيْنَهُنَّ وَ مَا يَنْقَلِبُ فِي الْجَنَّةِ وَ النَّارِ مِنْ خَلْقِ رَبِّنَا وَ مَا يُرَى وَ مَا لَا يُرَى وَ بَكَى عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ إِلَّا ثَلَاثَةَ أَشْيَاءَ لَمْ تَبْكِ عَلَيْهِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا هَذِهِ الثَّلَاثَةُ أَشْيَاءَ قَالَ لَمْ تَبْكِ عَلَيْهِ الْبَصْرَةُ وَ لَا دِمَشْقُ وَ لَا آلُ عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ وَ ذَكَرَ الْحَدِيثَ.(3)
ابن قولویه از پدرش (رحمة اللَّه عليه) از سعد بن عبد اللَّه از احمد بن محمّد بن عيسى از قاسم بن يحيى از حسن بن راشد از حسين بن ثوير نقل كرده است كه وى گفت: من و يونس بن ظبيان و مفضّل بن عمر و ابو سلمه سرّاج محضر حضرت ابى عبد اللَّه امام صادق (علیه السّلام) نشسته بوديم و يونس كه از همه ما مسن تر بود سخن مى گفت و حديث طولانى را ذكر كرد سپس حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: هنگامى كه حضرت ابا عبد اللَّه الحسين (علیه السّلام) شهيد شدند آسمانها و طبقات هفتگانه زمين و آنچه در آنها و بين آنها بود و تمام جنبندگان در بهشت و دوزخ و كليّه موجودات مرئى و نامرئى بر آن حضرت گريستند مگر سه چيز كه بر آن مظلوم گريه نكردند. عرض كردم: فدايت شوم آن سه چيز كدام بودند؟ حضرت فرمودند: بصره و دمشق و آل عثمان بن عفّان بودند كه بر آن سرور نگريستند.
این حدیث در کتابهای امالی شیخ طوسی و بحارالانوار چنین نقل شده است:
حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِيدِ (رَحِمَهُ اللَّهُ) قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي فَاخِتَةَ قَالَ: كُنْتُ أَنَا وَ أَبُو سَلَمَةَ السَّرَّاجُ وَ يُونُسُ بْنُ يَعْقُوبَ وَ الْفُضَيْلُ بْنُ يَسَارٍ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ، إِنِّي أَحْضُرُ مَجَالِسَ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ، فَأُذَكِّرُكُمْ فِي نَفْسِي، فَأَيَّ شَيْءٍ أَقُولُ فَقَالَ: يَا حُسَيْنُ، إِذَا حَضَرْتَ مَجَالِسَهُمْ فَقُلْ:«اللَّهُمَّ أَرِنَا الرَّخَاءَ وَ السُّرُورَ» فَإِنَّكَ تَأْتِي عَلَى مَا تُرِيدُ.
قَالَ: فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ، إِنِّي أَذْكُرُ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) فَأَيَّ شَيْءٍ أَقُولُ إِذَا ذَكَرْتُهُ فَقَالَ: قُلْ:« صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ» تُكَرِّرُهَا ثَلَاثاً.
ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَيْنَا وَ قَالَ: إِنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنَ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) لَمَّا قُتِلَ بَكَتْ عَلَيْهِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ السَّبْعُ وَ مَا فِيهِنَّ وَ مَا بَيْنَهُنَّ، وَ مَنْ يَتَقَلَّبُ فِي الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ مَا يُرَى وَ مَا لَا يُرَى، إِلَّا ثَلَاثَةَ أَشْيَاءَ، فَإِنَّهَا لَمْ تَبْكِ عَلَيْهِ.
فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ مَا هَذِهِ الثَّلَاثَةُ أَشْيَاءَ الَّتِي لَمْ تَبْكِ عَلَيْهِ فَقَالَ: الْبَصْرَةُ، وَ دِمَشْقُ، وَ آلُ الْحَكَمِ بْنِ أَبِي الْعَاصِ.(4)
ابوعبدالله محمد بن محمد نقل می کند ابوالحسن احمد بن محمد بن حسن بن ولید (رحمه الله) می گوید پدرم نقل کرده است محمد بن صفار از احمد بن محمد بن عیسی از محمد بن ابوعمیر از حسین بن ابو فاخته نقل مي كند كه گفت: من و ابو سلمه سراج و يونس بن يعقوب و فضيل بن يسار در حضور حضرت امام جعفر صادق (علیه السّلام) مشرف بوديم، من به آن حضرت گفتم: فدايت شوم هر گاه من در مجالس اين گروه حاضر شوم و شما را در قلب خود ياد كنم چه بگويم؟ فرمودند: هر وقت وارد مجالس اين گروه شدى بگو: پروردگارا، راحتى و خوشنودى به ما عطا كن زيرا تو هر عملى را كه بخواهى انجام مي دهى.
گفتم: فدايت شوم هرگاه حضرت حسين بن على (علیه السّلام)را يادآور مي شوم چه بگويم فرمودند: سه مرتبه بگو «صلى اللَّه عليك يا ابا عبد اللَّه»
سپس حضرت امام صادق (علیه السّلام) متوجه ما شد و فرمودند: وقتى امام حسين شهيد شد آسمانهاى هفتگانه، موجوداتى كه در ميان آنها و ما بين آنها بودند. افرادى كه در بهشت و جهنم بودند، آنچه كه ديده مىشود و آنچه ديده نمى شود همگی براى حضرت امام حسين (علیه السّلام) گريه كردند فقط سه چيز براى امام حسين گريان نشدند. گفتم: فدايت شوم آن سه چيز كدامند كه براى امام حسين گريه نكردند؟ فرمود: بصره و دمشق و آل حَكَم ابن ابى العاص.(5)
در حدیث ذیل نیز از ميثم تمار (قدس اللَّه روحه) فرمایش حضرت امیر المومنین (علیه السّلام) را به ایشان که خبر از شهادت حضرت امام حسین (علیه السّلام) داده بودند؛ نقل می کند که پس از شهادت اباعبدالله الحسین (علیه السّلام) همه کائنات بر آن حضرت می گريند حتی وحشيان بيابان و ماهيان دريا و پرندگان هوا و خورشيد و ماه و ستارگان و آسمان و زمين و مؤمنان انس و جن و همه فرشته هاى آسمانها و رضوان و مالك و حاملان عرش بر او بگريند و آسمان خاكستر و خون گريد:
حَدَّثَنَا الشَّيْخُ الْفَقِيهُ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى بْنِ بَابَوَيْهِ الْقُمِّيُّ (رَحِمَهُ اللَّهُ) قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَرْطَاةَ بْنِ حَبِيبٍ عَنْ فُضَيْلٍ الرَّسَّانِ عَنْ جَبَلَةَ الْمَكِّيَّةِ قَالَتْ سَمِعْتُ الْمِيثَمَ التَّمَّارَ قُدِّسَ سِرُّهُ يَقُولُ: وَ اللَّهِ لَتَقْتُلَنَّ هَذِهِ الْأُمَّةُ ابْنَ نَبِيِّهَا فِي الْمُحَرَّمِ لِعَشْرٍ مَضَيْنَ مِنْهُ وَ لَيَتَّخِذَنَّ أَعْدَاءُ اللَّهِ ذَلِكَ الْيَوْمَ يَوْمَ بَرَكَةٍ وَ إِنَّ ذَلِكَ لَكَائِنٌ قَدْ سَبَقَ فِي عِلْمِ اللَّهِ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْلَمُ ذَلِكَ بِعَهْدٍ عَهِدَهُ إِلَيَّ مَوْلَايَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع) وَ لَقَدْ أَخْبَرَنِي أَنَّهُ يَبْكِي عَلَيْهِ كُلُّ شَيْءٍ حَتَّى الْوُحُوشُ فِي الْفَلَوَاتِ وَ الْحِيتَانُ فِي الْبِحَارِ وَ الطَّيْرُ فِي جَوِّ السَّمَاءِ وَ تَبْكِي عَلَيْهِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ النُّجُومُ وَ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ مُؤْمِنُ و الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ وَ جَمِيعُ مَلَائِكَةِ السَّمَاوَاتِ وَ رِضْوَانُ وَ مَالِكٌ وَ حَمَلَةُ الْعَرْشِ وَ تُمْطِرُ السَّمَاءُ دَماً وَ رَمَاداً ثُمَّ قَالَ وَجَبَتْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى قَتَلَةِ الْحُسَيْنِ(ع) كَمَا وَجَبَتْ عَلَى الْمُشْرِكِينَ «الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ» وَ كَمَا وَجَبَتْ عَلَى الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الْمَجُوسِ قَالَتْ جَبَلَةُ فَقُلْتُ لَهُ يَا مِيثَمُ وَ كَيْفَ يَتَّخِذُ النَّاسُ ذَلِكَ الْيَوْمَ الَّذِي يُقْتَلُ فِيهِ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع) يَوْمَ بَرَكَةٍ فَبَكَى مِيثَمٌ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ سَيَزْعُمُونَ بِحَدِيثٍ يَضَعُونَهُ أَنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي تَابَ اللَّهُ فِيهِ عَلَى آدَمَ (ع) وَ إِنَّمَا تَابَ اللَّهُ عَلَى آدَمَ (ع) فِي ذِي الْحِجَّةِ وَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي قَبِلَ اللَّهُ فِيهِ تَوْبَةَ دَاوُدَ وَ إِنَّمَا قَبِلَ اللَّهُ تَوْبَتَهُ فِي ذِي الْحِجَّةِ وَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي أَخْرَجَ اللَّهُ فِيهِ يُونُسَ مِنْ بَطْنِ الْحُوتِ وَ إِنَّمَا أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ بَطْنِ الْحُوتِ فِي ذِي الْقَعْدَةِ وَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي اسْتَوَتْ فِيهِ سَفِينَةُ نُوحٍ عَلَى الْجُودِيِّ وَ إِنَّمَا «اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِ» يَوْمَ الثَّامِنَ عَشَرَ مِنْ ذِي الْحِجَّةِ وَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي فَلَقَ اللَّهُ فِيهِ الْبَحْرَ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ وَ إِنَّمَا كَانَ ذَلِكَ فِي شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ ثُمَّ قَالَ مِيثَمٌ يَا جَبَلَةُ اعْلَمِي أَنَّ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ سَيِّدُ الشُّهَدَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لِأَصْحَابِهِ عَلَى سَائِرِ الشُّهَدَاءِ دَرَجَةٌ يَا جَبَلَةُ إِذَا نَظَرْتِ إِلَى الشَّمْسِ حَمْرَاءَ كَأَنَّهَا دَمٌ عَبِيطٌ فَاعْلَمِي أَنَّ سَيِّدَكِ الْحُسَيْنَ قَدْ قُتِلَ قَالَتْ جَبَلَةُ فَخَرَجْتُ ذَاتَ يَوْمٍ فَرَأَيْتُ الشَّمْسَ عَلَى الْحِيطَانِ كَأَنَّهُ الْمَلَاحِفُ الْمُعَصْفَرَةُ فَصِحْتُ حِينَئِذٍ وَ بَكَيْتُ وَ قُلْتُ قَدْ وَ اللَّهِ قُتِلَ سَيِّدُنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع). (6)
ابن بابویه (رحمه الله) از حسین بن احمد بن ادریس از پدرش از محمد بن حسین بن ابوخطاب از نصر بن مزاحم از عمر بن سعد از ارطاه بن حبیب از فضیل رسان از جبله مكيه نقل می کند: شنيدم ميثم تمار (قدس اللَّه روحه) مي گفت به خدا اين امت پسر پيغمبر خود را در دهم محرم می كشند و دشمنان خدا اين روز را روز بركت گيرند اين كار شدني است و در علم خداى تعالى ذكر آن گذشته است. مي دانم آن را از سفارشى كه مولايم امير المؤمنين (علیه السّلام) به من نمود و به من خبر داد كه همه چيز بر آن حضرت بگريند تا وحشيان بيابان و ماهيان دريا و پرندگان هوا و خورشيد و ماه و ستارگان و آسمان و زمين و مؤمنان انس و جن و همه فرشته هاى آسمانها و رضوان و مالك و حاملان عرش بر او بگريند و آسمان خاكستر و خون گريد سپس فرمودند لعنت بر قاتلان حسين (علیه السّلام) واجب است چنانچه بر مشركان واجب است كه با خدا معبودان ديگرى قرار دهند و چنانچه بر يهود و نصارى و مجوس واجب است. جبله گويد گفتم اى ميثم چطور مردم روزى را كه حسين كشته شود روز بركت گيرند؟
ميثم (قدس اللَّه روحه) گريست و گفت: به گمان حديث مجعولى كه آن روز خدا توبه آدم را پذيرفته است با آنكه خدا توبه او را در ذي الحجه پذيرفت و گمان كنند آن روز خدا يونس را از شكم ماهى برآورده است با آنكه خدا يونس را در ذى القعده از شكم ماهى برآورد و گمان كنند آن روزي است كه كشتى نوح در آن روز بر جودى استوار شده است با اينكه روز هيجدهم ذي الحجه بر جودى استوار شد و گمان كنند روزي است كه خدا دريا را براى بنى اسرائيل شكافته است با اينكه در شهر ربيع الاول بود. سپس گفت اى جبله بدان كه حسين بن على (علیه السّلام) روز قيامت سيد شهيدان است و يارانش درجه ای بالاتر از شهيدان ديگر دارند. هنگامی که دیدی خورشيد مانند خون تازه سرخ شده بدان كه آقايت حسين كشته شده است. جبله گويد روزى بيرون رفتم و ديدم آفتاب بر ديوارها چون پارچه هاى زعفراني است شيون كردم و گريستم و گفتم به خدا آقاى ما حسين (علیه السّلام)كشته شد.(7)
کعب بن احبار نیز درباره شهادت حضرت امام حسین (علیه السّلام) و گریستن آسمان و زمین قبل از وقوع حادثه چنین نقل می کند:
وَ عَنْ كَعْبِ الْأَحْبَارِ: حِينَ أَسْلَمَ فِي أَيَّامِ خِلَافَةِ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ وَ جَعَلَ النَّاسُ يَسْأَلُونَهُ عَنِ الْمَلَاحِمِ الَّتِي تَظْهَرُ فِي آخِرِ الزَّمَانِ فَصَارَ كَعْبٌ يُخْبِرُهُمْ بِأَنْوَاعِ الْأَخْبَارِ وَ الْمَلَاحِمِ وَ الْفِتَنِ الَّتِي تَظْهَرُ فِي الْعَالَمِ ثُمَّ قَالَ وَ أَعْظَمُهَا فِتْنَةً وَ أَشَدُّهَا مُصِيبَةً لَا تُنْسَى إِلَى أَبَدِ الْآبِدِينَ مُصِيبَةُ الْحُسَيْنِ(ع) وَ هِيَ الْفَسَادُ الَّذِي ذَكَرَهُ اللَّهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْمَجِيدِ حَيْثُ قَالَ «ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ» وَ إِنَّمَا فُتِحَ الْفَسَادُ بِقَتْلِ هَابِيلَ بْنِ آدَمَ وَ خُتِمَ بِقَتْلِ الْحُسَيْنِ (ع) أَ وَ لَا تَعْلَمُونَ أَنَّهُ يُفْتَحُ يَوْمَ قَتْلِهِ أَبْوَابُ السَّمَاوَاتِ وَ يُؤْذِنُ السَّمَاءَ بِالْبُكَاءِ فَتَبْكِي دَماً فَإِذَا رَأَيْتُمُ الْحُمْرَةَ فِي السَّمَاءِ قَدِ ارْتَفَعَتْ فَاعْلَمُوا أَنَّ السَّمَاءَ تَبْكِي حُسَيْناً فَقِيلَ يَا كَعْبُ لِمَ لَا تَفْعَلُ السَّمَاءُ كَذَلِكَ وَ لَا تَبْكِي دَماً لِقَتْلِ الْأَنْبِيَاءِ مِمَّنْ كَانَ أَفْضَلَ مِنَ الْحُسَيْنِ فَقَالَ وَيْحَكُمْ إِنَّ قَتْلَ الْحُسَيْنِ أَمْرٌ عَظِيمٌ وَ إِنَّهُ ابْنُ سَيِّدِ الْمُرْسَلِينَ وَ إِنَّهُ يُقْتَلُ عَلَانِيَةً مُبَارَزَةً ظُلْماً وَ عُدْوَاناً وَ لَا تُحْفَظُ فِيهِ وَصِيَّةُ جَدِّهِ رَسُولِ اللَّهِ وَ هُوَ مِزَاجُ مَائِهِ وَ بَضْعَةٌ مِنْ لَحْمِهِ يُذْبَحُ بِعَرْصَةِ كَرْبَلَاءَ فَوَ الَّذِي نَفْسُ كَعْبٍ بِيَدِهِ لَتَبْكِيَنَّهُ زُمْرَةٌ مِنَ الْمَلَائِكَةِ فِي السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ لَا يَقْطَعُونَ بُكَاءَهُمْ عَلَيْهِ إِلَى آخِرِ الدَّهْرِ وَ إِنَّ الْبُقْعَةَ الَّتِي يُدْفَنُ فِيهَا خَيْرُ الْبِقَاعِ وَ مَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَ يَأْتِي إِلَيْهَا وَ يَزُورُهَا وَ يَبْكِي عَلَى مُصَابِهِ وَ لِكَرْبَلَاءَ فِي كُلِّ يَوْمٍ زِيَارَةٌ مِنَ الْمَلَائِكَةِ وَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فَإِذَا كَانَتْ لَيْلَةُ الْجُمُعَةِ يَنْزِلُ إِلَيْهَا تِسْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ يَبْكُونَ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ يَذْكُرُونَ فَضْلَهُ وَ إِنَّهُ يُسَمَّى فِي السَّمَاءِ حُسَيْناً الْمَذْبُوحَ وَ فِي الْأَرْضِ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْمَقْتُولَ وَ فِي الْبِحَارِ الْفَرْخَ الْأَزْهَرَ الْمَظْلُومَ وَ إِنَّهُ يَوْمَ قَتْلِهِ تَنْكَسِفُ الشَّمْسُ بِالنَّهَارِ وَ مِنَ اللَّيْلِ يَنْخَسِفُ الْقَمَرُ وَ تَدُومُ الظُّلْمَةُ عَلَى النَّاسِ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ وَ تُمْطِرُ السَّمَاءُ دَماً وَ تَدَكْدَكُ الْجِبَالُ وَ تَغَطْمَطُ الْبِحَارُ وَ لَوْ لَا بَقِيَّةٌ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ وَ طَائِفَةٌ مِنْ شِيعَتِهِ الَّذِينَ يَطْلُبُونَ بِدَمِهِ وَ يَأْخُذُونَ بِثَأْرِهِ لَصَبَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ نَاراً مِنَ السَّمَاءِ أَحْرَقَتِ الْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَيْهَا ثُمَّ قَالَ كَعْبٌ يَا قَوْمِ كَأَنَّكُمْ تَتَعَجَّبُونَ بِمَا أُحَدِّثُكُمْ فِيهِ مِنْ أَمْرِ الْحُسَيْنِ (ع) وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَمْ يَتْرُكْ شَيْئاً كَانَ أَوْ يَكُونُ مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ إِلَى آخِرِهِ إِلَّا وَ قَدْ فَسَّرَهُ لِمُوسَى(ع) وَ مَا مِنْ نَسَمَةٍ خُلِقَتْ إِلَّا وَ قَدْ رُفِعَتْ إِلَى آدَمَ فِي عَالَمِ الذَّرِّ وَ عُرِضَتْ عَلَيْهِ وَ لَقَدْ عُرِضَتْ عَلَيْهِ هَذِهِ الْأُمَّةُ وَ نَظَرَ إِلَيْهَا وَ إِلَى اخْتِلَافِهَا وَ تَكَالُبِهَا عَلَى هَذِهِ الدُّنْيَا الدَّنِيَّةِ فَقَالَ آدَمُ يَا رَبِّ مَا لِهَذِهِ الْأُمَّةِ الزَّكِيَّةِ وَ بَلَاءِ الدُّنْيَا وَ هُمْ أَفْضَلُ الْأُمَمِ فَقَالَ لَهُ يَا آدَمُ إِنَّهُمْ اخْتَلَفُوا فَاخْتَلَفَتْ قُلُوبُهُمْ وَ سَيُظْهِرُونَ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ كَفَسَادِ قَابِيلَ حِينَ قَتَلَ هَابِيلَ وَ إِنَّهُمْ يَقْتُلُونَ فَرْخَ حَبِيبِي مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى ثُمَّ مُثِّلَ لِآدَمَ (ع) مَقْتَلُ الْحُسَيْنِ وَ مَصْرَعُهُ وَ وُثُوبُ أُمَّةِ جَدِّهِ عَلَيْهِ فَنَظَرَ إِلَيْهِمْ فَرَآهُمْ مُسْوَدَّةً وُجُوهُهُمْ فَقَالَ يَا رَبِّ ابْسُطْ عَلَيْهِمُ الِانْتِقَامَ كَمَا قَتَلُوا فَرْخَ نَبِيِّكَ الْكَرِيمِ عَلَيْهِ أَفْضَلُ الصَّلَاةِ وَ السَّلَامِ.(8)
هنگامى كه كعب الاحبار در زمان عمر بن خطاب اسلام آورد مردم راجع به فتنه و آشوبهاى آخر الزمان از وى جويا مي شدند. كعب آنان را از انواع و اقسام فتنه و آشوبهایى كه در عالم آينده ظاهر مي شود؛ آگاه مي كرد. سپس مي گفت: بزرگترين فتنه و شديدترين مصيبتى كه تا ابد فراموش شدنى نخواهد بود، مصيبت امام حسين است. اين مصيبت همان است كه خداى عليم در قرآن مجيد مي فرمايد: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ(سوره مبارکه روم، آیه41)» فتنه و فساد به كشته شدن هابيل فرزند حضرت آدم آغاز شد و به شهيد شدن حسين (علیه السّلام) خاتمه يافت. آيا نمي دانيد كه روز شهيد شدن امام درهاى آسمان باز مي شوند. به آسمان اجازه گريه داده مى شود. آسمان خون گريه مي كند. هنگامى كه ديديد قرمزى در آسمان بلند شده است بدانيد كه آسمان براى حسين (علیه السّلام) گريه مي كند.
به كعب گفته شد: پس چرا آسمان براى پيامبرانى كه از حسين(علیه السّلام) افضل بودند گريه نكرد؟ گفت: واى بر شما، شهيد شدن امام حسين امر بزرگى است.
زيرا حسين پسر سيد المرسلين مي باشد. حسين (علیه السّلام) علنا شهيد مى شود. با آن حضرت مبارزه و دشمنى خواهد شد. وصيت جدش درباره وى رعایت نخواهد شد. در صورتى كه حسين پاره بدن پيغمبر خدا (صلی الله علیه و آله) است.
حسين (علیه السّلام)در كربلا ذبح خواهد شد. قسم به حق آن خدایى كه جان كعب در دست قدرت او مي باشد گروهی از ملائكه آسمانهاى هفتگانه براى مصيبت امام حسين گريه خواهند كرد و گريه آنان براى حسين تا آخر دهر قطع نخواهد شد. آن بقعه اى كه امام حسين در آن شهيد مى شود بهترين بقعه ها است.
هيچ پيغمبرى نيست مگر اينكه در آن بقعه يعنى كربلا مي رود و آن را زيارت مي كند و براى مصيبت امام حسين گريان مى شود. ملائكه و جن و انس همه روزه كربلا را زيارت مي نمايند. وقتى شب جمعه فرا مي رسد تعداد نود هزار ملك در كربلا نازل و براى امام حسين گريان مي شوند و فضائل و مناقب حسين را ذكر مي كنند.
امام حسين (علیه السّلام) در آسمان به حسين مذبوح يعنى ذبح شده و در زمين به ابا عبد اللَّه مقتول و در درياها به فرزند درخشنده مظلوم ناميده مى شود. در روز قتل حسين آفتاب و ماهتاب خواهند گرفت و تاريكى تا مدت سه روز براى مردم ادامه خواهد داشت. آسمان خون مي بارد. كوهها خراب و درياها دچار موج مي شوند.
اگر فرزندانى و طايفه اى از شيعيان حسين كه خون آن حضرت را مطالبه مي كنند باقى نمى ماندند خدا آتشى از آسمان بر سر آنان مي ريخت كه زمين و اهل آن را مي سوزانيد.
سپس كعب گفت: اى گروه گويا شما تعجب مي كنيد از واقعه حسين (علیه السّلام).
در صورتى كه خداى تعالى هيچ چيزى را كه از اول دهر بوده و خواهد بود فرو گذار نكرده مگر اينكه آن را براى حضرت موسى تفسير و معلوم نموده است و هيچ خلقى آفريده نشده مگر اينكه در عالم ذرّ به حضرت آدم (علیه السّلام) عرضه شده است.
اين امت به حضرت آدم عرضه شد. آن بزرگوار به اين امت و اختلافات و حرصى كه بر سر دنياى بى ارزش دارند نظر كرد و گفت: پروردگارا، چرا اين امت پاكيزه كه بهترين امم مي باشد اين همه دچار بلاء مى شود؟ خطاب آمد: يا آدم، قلوب ايشان مختلف است. به زودى نظير قابيل كه هابيل را كشت فسادى در زمين ايجاد مي كنند. اين امت پسر حبيب من حضرت محمّد مصطفى (صلّى اللَّه عليه و آله) را خواهند كشت.
سپس قتلگاه و محل به زمین افتادن و حمله امت جد حسين بر حضرت امام حسین (علیه السّلام) براى حضرت آدم مجسم شد. وقتى حضرت آدم به آنان نظر كرد و ديد صورت ايشان سياه است گفت: پروردگارا، از اين گروه كه پسر پيامبر گرامى تو که بهترین سلامها و درودها بر او را مي كشند؛ انتقام بگير.(9)
2. سرخ شدن آسمان به نشانه گریستن بر مصائب سید الشهدا (علیه السّلام)
در برخی احادیث از سرخ شدن آسمان پس از شهادت مظلومانه حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السّلام) سخن رفته است و این سرخی را گریستن آسمان دانسته اند و در این احادیث تصریح شده است که آسمان بر کسی جز یحیی بن زکریا و حضرت امام حسین (علیه السّلام) نگریست.
در این مجال به دو حدیث در این باره بسنده می نماییم:
وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ وُهَيْبِ بْنِ حَفْصٍ النَّحَّاسِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِنَّ الْحُسَيْنَ (ع) بَكَى لِقَتْلِهِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ احْمَرَّتَا وَ لَمْ تَبْكِيَا عَلَى أَحَدٍ قَطُّ إِلَّا عَلَى يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍ (ع) وَ حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ.(10)
محمّد بن جعفر از محمّد بن الحسين از وهيب بن حفص نحّاس از ابو بصير از حضرت أباعبد اللَّه (علیه السّلام) نقل نموده است كه آن حضرت فرمودند: همانا آسمان و زمين براى شهادت حضرت حسين (علیه السّلام) گريست و سرخ شد و بر احدى هرگز نگريست مگر بر حضرت يحيى بن زكريا و حسين بن على (علیهما السّلام).
و پدرم رحمة اللَّه عليه از سعد بن عبد اللَّه از محمّد بن الحسين با اسنادش نظير همين حديث را نقل كرده است.
وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ عَامِرِ بْنِ مَعْقِلٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: كَانَ قَاتِلُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَلَدَ زِنًا وَ قَاتِلُ الْحُسَيْنِ ع وَلَدَ زِناً وَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ عَلَى أَحَدٍ إِلَّا عَلَيْهِمَا قَالَ قُلْتُ وَ كَيْفَ تَبْكِي قَالَ تَطْلُعُ الشَّمْسُ فِي حُمْرَةٍ وَ تَغِيبُ فِي حُمْرَةٍ- حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِيرٍ بِإِسْنَادِهِ مِثْلَهُ.(11)
و با همين اسناد مذكور از احمد بن محمّد بن عيسى از جماعتى از جعفر بن بشير از حمّاد از عامر بن معقل از حسن بن زياد از حضرت ابى عبد اللَّه (علیه السّلام) نقل كرده است كه آن حضرت فرمودند: قاتل يحيى بن زكريا و حسين بن على (علیهما السّلام) ناپاکزاده بود و آسمان بر احدى نگريست مگر بر اين دو. راوى مىگويد: عرض كردم: چگونه آسمان گريست؟ حضرت فرمودند: طلوع خورشيد و غروبش در سرخى بود. محمّد بن جعفر قرشى، از محمّد بن الحسين، از جعفر بن بشير به اسنادش مثل همين حديث را نقل نموده است.
در احادیث رسیده به ما درباره مدت زمانی که آسمان پس از شهادت حضرت سید الشهداء (علیه السّلام) سرخگون بود به چهل روز و یکسال اشاره شده است. در نقل قولهای مقاتل تاکید شده است که چنین سرخی قبل از آن در آسمان دیده نشده بود.
1- 2 سرخی آسمان به مدت چهل روز
در دو حدیث ذیل به سرخی آسمان به مدت چهل روز تاکید شده است:
حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى بْنِ بَابَوَيْهِ وَ غَيْرُهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ هِلَالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ: إِنَّ السَّمَاءَ بَكَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ لَمْ تَبْكِ عَلَى أَحَدٍ غَيْرِهِمَا قُلْتُ وَ مَا بُكَاؤُهَا قَالَ مَكَثَتْ أَرْبَعِينَ يَوْماً تَطْلُعُ كَشَمْسٍ بِحُمْرَةٍ وَ تَغْرُبُ بِحُمْرَةٍ قُلْتُ فَذَاكَ بُكَاؤُهَا قَالَ نَعَمْ.(12)
على بن الحسين بن موسى بن بابويه و غير او از سعد بن عبد اللَّه از محمّد بن عبد الجبّار از حسن بن على بن فضّال از حمّاد بن عثمان از عبد اللَّه بن هلال نقل كرده كه وى گفت شنيدم حضرت ابو عبد اللَّه امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: آسمان بر حضرت حسين بن على و يحيى بن زكريّا (عليهما السّلام) گريست و بر احدى غير اين دو گريه نكرد. عرض كردم: گريه آسمان چيست و چگونه بود؟ حضرت فرمودند: در طی چهل روز خورشيد در آسمان با رنگ قرمز طلوع نمود و با رنگ سرخ غروب كرد. عرضه داشتيم: اين گريه آسمان بود؟ حضرت فرمودند: بلى.
حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ عَبْدِ الْخَالِقِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ: لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع) لَمْ يَكُنْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا وَ يَحْيَى بْنُ زَكَرِيَّا (ع) لَمْ يَكُنْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا وَ لَمْ تَبْكِ السَّمَاءُ إِلَّا عَلَيْهَا أَرْبَعِينَ صَبَاحاً قَالَ قُلْتُ مَا بُكَاؤُهَا قَالَ كَانَتْ تَطْلُعُ حَمْرَاءَ وَ تَغْرُبُ حَمْرَاءَ. (13)
پدرم رحمة اللَّه عليه از سعد بن عبد اللَّه از احمد بن محمّد بن عيسى از حسين بن على بن فضّال از ابن بكير از زراره از عبد الخالق بن عبد ربّه نقل كرده كه وى گفت: شنيدم كه حضرت ابوعبداللَّه (علیه السّلام) در ذيل آيه شريفه: «لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا» فرمودند: حسين بن على (علیه السّلام) پيشتر همنامى نداشتند و يحيى بن زكريّا (علیه السّلام) نيز قبلا همنامى نداشتند و آسمان بر احدى نگريست مگر بر اين دو كه چهل صباح گريه كرد. راوى مىگويد: محضر مبارك امام (علیه السّلام) عرض كردم: گريه آسمان چگونه بود؟ حضرت فرمودند: هنگام طلوع و غروب آسمان سرخ بود.
2 – 2سرخی آسمان به مدت یک سال پس از شهادت حضرت سیدالشهداء(علیه السّلام)
در برخی از احادیث از جمله حدیث ذیل به سرخی آسمان به مدت یک سال آسمان سرخگون بود:
حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْقُرَشِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: احْمَرَّتِ السَّمَاءُ حِينَ قُتِلَ الْحُسَيْنُ (ع) سَنَةً وَ يَحْيَى بْنُ زَكَرِيَّا وَ حُمْرَتُهَا بُكَاؤُهَا. (14)
محمّد بن جعفر رزّاز قرشى مىگويد: محمّد بن الحسين بن أبى الخطّاب برايم نقل نمود از صفوان بن يحيى از داود بن فرقد از حضرت ابو عبد اللَّه امام صادق (علیه السّلام) كه آن حضرت فرمودند: هنگامى كه حضرت امام حسين (علیه السّلام)شهيد شدند و يحيى بن زكريا را كشتند آسمان تا يك سال سرخ بود و اين سرخى گريستن آسمان به حساب می آید.
3. جاری شدن خون روان پس از شهادت مظلومانه حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السّلام)
در احادیثی از خون روان در زیر سنگ و ریگها در بیت المقدس خبر داده شده است. در مقاتل نیز شواهد بسیاری از این واقعه در نقل قولهای افراد آمده است و جاری بودن خون در زیر سنگ و ریگ را محدود به بیت المقدس نکرده است.
حَدَّثَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ النَّاقِدُ بِإِسْنَادِهِ قَالَ قَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُومَعْشَرٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ (ع) لَمْ يَبْقَ فِي بَيْتِ الْمَقْدِسِ حَصَاةٌ إِلَّا وُجِدَ تَحْتَهَا دَمٌ عَبِيطٌ. (15)
ابو الحسين احمد بن عبد اللَّه بن علىّ ناقد با اسنادش مىگويد عمر بن سعد گفت: ابو معشر برايم از زهير نقل كرد كه وى گفت: هنگامى كه حسين بن على (عليه السّلام) شهيد شد در بيت المقدّس ريگى باقى نماند مگر زير آن خون تازه بود.
وَ عَنْهُ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو مَعْشَرٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ(ع) أَمْطَرَتِ السَّمَاءُ دَماً وَ قَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ وَ حَدَّثَنِي أَبُو مَعْشَرٍ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ (ع) لَمْ يَبْقَ فِي بَيْتِ الْمَقْدِسِ حَصَاةٌ إِلَّا وُجِدَ تَحْتَهَا دَمٌ عَبِيطٍ. (16)
پدرم (عليه الرحمة) از سعد بن عبد اللَّه، از نصر بن مزاحم از عمر بن سعد نقل كرده كه وى گفت: ابو معشر از زهرى نقل نمود كه وى گفت: هنگامى كه حضرت حسين بن على (علیه السّلام) شهيد شد آسمان خون باريد.
و عمر بن سعد گفت: ابو معشر از زهرى برايم نقل نمود كه وقتى حسين بن على (علیه السّلام) شهيد شد در بيت المقدس سنگريزه اى باقى نماند مگر وقتى آن را بر مىداشتيم خون تازه زيرش بود.
4. احادیثی که چندین مورد از دگرگونی عالم پس از شهادت حضرت سید الشهدا (ع) را ذکر نموده اند:
در برخی از احادیث از گرفتن خورشید و سرخ شدن آن، خون و خاك سرخ و خاکستر باريدن از آسمان، گریه تمام اجزای نظام هستی، جاری بودن خون تازه زیر هر سنگ و سنگ ریزه به خاطر شهادت حضرت سیدالشهداء (علیه السّلام) خبر داده شده است.
در اینجا به ذکر احادیثی مرتبط با این موضوع می پردازیم:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الرَّيَّانِ بْنِ شَبِيبٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى الرِّضَا (ع) فِي أَوَّلِ يَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ فَقَالَ ... يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ كُنْتَ بَاكِياً لِشَيْءٍ فَابْكِ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) فَإِنَّهُ ذُبِحَ كَمَا يُذْبَحُ الْكَبْشُ وَ قُتِلَ مَعَهُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ ثَمَانِيَةَ عَشَرَ رَجُلًا مَا لَهُمْ فِي الْأَرْضِ شَبِيهُونَ وَ لَقَدْ بَكَتِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ لِقَتْلِهِ وَ لَقَدْ نَزَلَ إِلَى الْأَرْضِ مِنَ الْمَلَائِكَةِ أَرْبَعَةُ آلَافٍ لِنَصْرِهِ فَوَجَدُوهُ قَدْ قُتِلَ فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ إِلَى أَنْ يَقُومَ الْقَائِمُ فَيَكُونُونَ مِنْ أَنْصَارِهِ وَ شِعَارُهُمْ يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْنِ يَا ابْنَ شَبِيبٍ لَقَدْ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ (ع) أَنَّهُ لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ جَدِّي (ص) مَطَرَتِ السَّمَاءُ دَماً وَ تُرَاباً أَحْمَرَ...(17)
محمد بن علی ماجلیویه رحمه الله از علی بن ابراهیم از پدرش از ريان بن شبيب نقل می کند: روز اول ماه محرم خدمت حضرت امام رضا (علیه السّلام) رسيدم به من فرمودند: ... اى پسر شبيب اگر براى چيزى گريه خواهى كرد براى حسين (علیه السّلام) گريه كن كه چون گوسفند سرش را بريدند و هجده كس از خاندانش با او كشته شد كه روى زمين مانندى نداشتند و آسمانهاى هفتگانه و زمين براى كشتن او گريستند و چهار هزار فرشته براى ياريش به زمين آمدند و ديدند حضرت كشته شده است و بر سر قبرش ژوليده و خاك آلود باشند تا قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ظهور كند و ياريش كند و شعار آنها يا لثارات الحسين است اى پسر شبيب پدرم از پدرش از جدش برايم باز گفت كه چون جدم حسين (علیه السّلام) كشته شد آسمان خون و خاك سرخ باريد. اى پسر شبيب اگر بر حسين گريه كنى تا اشکت بر گونه هايت روان شود خدا هر گناهى كردى از خرد و درشت و كم و بيش بيامرزد...(18)
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ هَارُونَ الْفَامِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ جَامِعٍ الْحِمْيَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ (ع): أَنَّ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (ع) دَخَلَ يَوْماً إِلَى الْحَسَنِ (ع) فَلَمَّا نَظَرَ إِلَيْهِ بَكَى فَقَالَ لَهُ مَا يُبْكِيكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ قَالَ أَبْكِي لِمَا يُصْنَعُ بِكَ فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ (ع) إِنَّ الَّذِي يُؤْتَى إِلَيَّ سَمٌّ يُدَسُّ إِلَيَّ فَأُقْتَلُ بِهِ وَ لَكِنْ لَا يَوْمَ كَيَوْمِكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ يَزْدَلِفُ إِلَيْكَ ثَلَاثُونَ أَلْفَ رَجُلٍ يَدَّعُونَ أَنَّهُمْ مِنْ أُمَّةِ جَدِّنَا مُحَمَّدٍ (ص) وَ يَنْتَحِلُونَ دِينَ الْإِسْلَامِ فَيَجْتَمِعُونَ عَلَى قَتْلِكَ وَ سَفْكِ دَمِكَ وَ انْتِهَاكِ حُرْمَتِكَ وَ سَبْيِ ذَرَارِيِّكَ وَ نِسَائِكَ وَ انْتِهَابِ ثَقَلِكَ فَعِنْدَهَا تَحِلُّ بِبَنِي أُمَيَّةَ اللَّعْنَةُ وَ تُمْطِرُ السَّمَاءُ رَمَاداً وَ دَماً وَ يَبْكِي عَلَيْكَ كُلُّ شَيْءٍ حَتَّى الْوُحُوشُ فِي الْفَلَوَاتِ وَ الْحِيتَانُ فِي الْبِحَار. (19)
احمد بن هارون فامی از محمد بن عبدالله بن جعفر بن جامع حمیری از پدرش از احمد بن محمد بن یحیی از محمد بن سنان از مفضل بن عمر نقل می کنند حضرت امام صادق (علیه السّلام) از جدش نقل فرمودند: يك روز حضرت امام حسين (علیه السّلام) بر حضرت امام حسن (علیه السّلام) وارد شد و چون به ایشان نگریستند؛ گريستند به ایشان فرمودند: اى ابا عبد اللَّه چه تو را مي گرياند؟ فرمودند: مي گريم براى آنچه با تو كنند، فرمودند: آنچه به من آيد زهري است كه به كامم ريزند و كشته شوم ولى اى ابا عبد اللَّه روزى چون روز تو نباشد سى هزار مردى كه مدعي هستند از امت جدّ ما محمد هستند و خود را به دين اسلام بندند بر تو گرد آيند و براى كشتن تو و ريختن خون تو و هتك حرمت تو و اسير كردن ذرّيه و زنان تو و غارت بنه ات همدست شوند، در اينجا است كه به بنى اميه لعنت فرود آيد و آسمان خاكستر و خون بارد و همه اجزای عالم بر تو بگريند تا وحشيان بيابان و ماهيان دريا.(20)
در نقل دیگری نیز درباره خاکستر باریدن از آسمان آمده است:
حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الرَّزَّازُ الْكُوفِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَلَمَةَ [مَسْلَمَةَ] عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع) أَمْطَرَتِ السَّمَاءُ تُرَاباً أَحْمَرَ.(21)
محمّد بن جعفر رزّاز كوفى از محمّد بن الحسين بن أبى الخطّاب از محمّد ابن الحسين از نصر بن مزاحم از عمر بن سعد از محمّد بن سلمه از كسى كه برايش نقل نمود وى گفت: هنگامى كه حسين بن على (علیه السّلام) كشته شد از آسمان خاك سرخ باريد.
حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ أَبِي يَعْقُوبَ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع): يَا زُرَارَةُ إِنَّ السَّمَاءَ بَكَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً بِالدَّمِ وَ إِنَّ الْأَرْضَ بَكَتْ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً بِالسَّوَادِ وَ إِنَّ الشَّمْسَ بَكَتْ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً بِالْكُسُوفِ وَ الْحُمْرَةِ وَ إِنَّ الْجِبَالَ تَقَطَّعَتْ وَ انْتَثَرَتْ وَ إِنَّ الْبِحَارَ تَفَجَّرَتْ وَ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ بَكَتْ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً عَلَى الْحُسَيْنِ (ع)...(22)
محمّد بن عبد اللَّه بن جعفر حميرى از پدرش از على بن محمّد بن سالم از محمّد بن خالد از عبد اللَّه بن حمّاد بصرى از عبد اللَّه بن عبد الرحمن الاصمّ از أبويعقوب از أبان بن عثمان از زراره نقل نمود كه وى گفت حضرت ابو عبد اللَّه امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: اى زراره آسمان تا چهل روز بر حسين بن على (عليه السّلام) خون باريد و زمين تا چهل روز تار و تاريك بود و خورشيد تا چهل روز گرفته و نورش سرخ بود و كوهها تكه تكه شده و پراكنده گشتند و درياها روان گرديده و فرشتگان تا چهل روز بر آن حضرت گريستند...
حَدَّثَنِي أَبُو الْحُسَيْنِ أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ النَّاقِدُ قَالَ حَدَّثَنِي عَبْدُ الرَّحْمَنِ الْبَلْخِيُّ [السُّلَمِيُ] قَالَ لِي أَبُو الْحُسَيْنِ وَ أَخْبَرَنِي عَمِّي عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي نَصْرٍ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ الْمَقْدِسِ أَنَّهُ قَالَ: وَ اللَّهِ لَقَدْ عَرَفْنَا أَهْلَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ وَ نَوَاحِيهَا عَشِيَّةَ قَتْلِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ (ع) قُلْتُ وَ كَيْفَ ذَاكَ قَالَ مَا رَفَعْنَا حَجَراً وَ لَا مَدَراً وَ لَا صَخْراً إِلَّا وَ رَأَيْنَا تَحْتَهَا دَماً عَبِيطاً يَغْلِي وَ احْمَرَّتِ الْحِيطَانُ كَالْعَلَقِ وَ مُطِرَ ثَلَاثَةَ أَيَّامِ دَماً عَبِيطاً وَ سَمِعْنَا مُنَادِياً يُنَادِي فِي جَوْفِ اللَّيْلِ يَقُولُ
أَ تَرْجُو أُمَّةٌ قَتَلَتْ حُسَيْناً
شَفَاعَةَ جَدِّهِ يَوْمَ الْحِسَابِ
مَعَاذَ اللَّهِ لَا نِلْتُمْ يَقِيناً
شَفَاعَةَ أَحْمَدَ وَ أَبِي تُرَابٍ
قَتَلْتُمْ خَيْرَ مَنْ رَكِبَ الْمَطَايَا
وَ خَيْرَ الشِّيبِ طُرّاً وَ الشَّبَابِ
وَ انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ ثُمَّ تَجَلَّتْ عَنْهَا وَ انْشَبَكَتِ النُّجُومُ فَلَمَّا كَانَ مِنْ غَدٍ أُرْجِفْنَا بِقَتْلِهِ فَلَمْ يَأْتِ عَلَيْنَا كَثِيرُ شَيْءٍ حَتَّى نُعِيَ إِلَيْنَا الْحُسَيْنُ (ع).(23)
ابو الحسين احمد بن عبد اللَّه بن على ناقد مىگويد عبد الرّحمن بلخى برايم نقل نمود و ابوالحسين برايم گفت و عمويم از پدرش به من خبر داد از ابى نضره و او از شخصى از اهل بيت المقدس كه وى گفت: به خدا قسم ما اهل بيت المقدس و حوالى آن عصرى كه حضرت حسين بن على (علیه السّلام) در آن شهيد شدند آگاه و مطّلع هستيم. به او گفتم: چطور؟ گفت: هيچ ريگ و كلوخ و سنگى را بر نداشتيم مگر زير آن خون تازه اى ديديم كه مىجوشيد، ديوارها قرمز گشت همچون خون بسيار سرخ، باران تا سه روز به صورت خون تازه مى باريد و در دل شب منادى نداء مى كرد:
أترجوا امة قتلت حسينا
شفاعة جدّه يوم الحساب
آيا امّتى كه حسين (علیه السّلام) را كشتند اميد دارند در روز حساب جدّش ايشان را شفاعت كند؟
معاذ اللَّه، لانلتم يقينا
شفاعة احمد و أبى تراب
پناه بر خدا به طور قطع و يقين به شفاعت احمد (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) و حضرت ابوتراب (عليه السّلام) نخواهيد رسيد.
قتلتم خير من ركب المطايا
و خير الشّيب طرّا و الشباب
كشتيد بهترين كسى را كه بر اسبان مى نشست و بهترين تمام سالمندان و جوانان بود.
تا سه روز خورشيد در نظر ما به حالت گرفته ديده مى شد و پس از سه روز باز مشاهده گرديد در شب ستارگان از كثرت و تراكم به طور خاصى ديده شدند پس فرداى روز شهادت آن حضرت پى گيرى نمودیم چيزى عائد ما نشد تا خبر شهادت آن حضرت (علیه السّلام) به ما رسيد.
پانوشتها
(1) مفاتیح الجنان، صفحه 708
(2) کامل الزیارت، صفحه 80 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 253
(3) کامل الزیارت، صفحه 81 - ترجمهكامل الزيارات، صفحه 255
(4) الأمالي (للطوسي)، صفحه54 - بحار الأنوار، جلد 45، صفحه 202- 201
(5) زندگانى حضرت امام حسين عليه السلام ( ترجمه جلد 45 بحار الأنوار)، صفحه 243 – 242
(6) الأمالي( للصدوق)، صفحه 128- 126
(7) الأمالي (للصدوق)، ترجمه كمره اى، صفحه 128- 126
(8) بحار الأنوار، جلد 45، صفحه 316 – 315
(9) زندگانى حضرت امام حسين عليه السلام ( ترجمه جلد 45 بحار الأنوار)، صفحه 294 – 292
(10) كامل الزيارات، صفحه 89 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 285
(11) كامل الزيارات، صفحه 91 و 93 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 294
(12) كامل الزيارات، صفحه 89 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 286
(13) كامل الزيارات، صفحه90 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 289
(14) كامل الزيارات، صفحه 90 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 288
(15) كامل الزيارات،صفحه 77 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 242
(16) كامل الزيارات، النص، صفحه 94 - 93- ترجمه كامل الزيارات، صفحه300 – 299
(17) الأمالي( للصدوق)، صفحه130 – 129
(18) الأمالي (للصدوق)، ترجمه كمره اى، صفحه 131 – 129
(19) الأمالي( للصدوق)، صفحه 115 - بحار الأنوار، جلد 45، صفحه 218
(20) الأمالي (للصدوق)، ترجمه كمره اى، صفحه 116 – 115
(21) كامل الزيارات، صفحه90 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 291
(22) بحار الأنوار، جلد 45، صفحه 207 – 206- كامل الزيارات، صفحه 81 – 80 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 260- 258
(23) كامل الزيارات،صفحه 77 – 76 - ترجمه كامل الزيارات، صفحه 242 - 241
منابع
- قرآن کریم
- الأمالي، محمد بن الحسن طوسى، 1جلد، قم، دار الثقافة ، چاپ اول، 1414ق.
- الأمالي، محمد بن على ابن بابويه ، ترجمه محمد باقر كمره اى، تهران، كتابچى،1376 ش.
- الأمالي، محمد بن على ابن بابويه، تصحیح استاد ولى و حسین غفاری، جلد1، تهران، كتابچى، چاپ ششم، 1376ش.
- بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ دوم، 1403 ق.
- زندگانى حضرت امام حسين عليه السلام ( ترجمه جلد 45 بحار الأنوار)، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، 1جلد، تهران، اسلاميه، چاپ: سوم، 1364 ش.
- كامل الزيارات، جعفر بن محمد ابن قولويه، نجف اشرف، دار المرتضوية، چاپ اول، 1356ش.
- كامل الزيارات، جعفر بن محمد ابن قولويه، ترجمه ذهنى تهرانى، تهران، انتشارات پيام حق، چاپ اول، 1377ش.
- مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، قم، آیین دانش، چاپ سوم، 1386ش.
اترك تعليق